FTSE Russell phần lớn thông báo chấp thuận nâng hạng thị trường vào tháng 9 hàng năm, năm nay đến lượt Việt Nam?

Hướng kinh doanh mới của những trùm môi giới chứng khoán

Vài năm gần đây, hoạt động đầu tư chứng khoán liên tục “thay da đổi thịt”. Những hình ảnh cũ như nhà đầu tư bám sàn giao dịch, phiếu đặt lệnh ghi tay chỉ còn là kỷ niệm, thay vào đó là những ứng dụng giao dịch trực tuyến, những sản phẩm và xu hướng đầu tư mới mẻ. Kiếm tiền từ thị trường, nhóm công ty chứng khoán (CTCK) đang phải liên tục vận động và thay đổi.

Công ty chứng khoán cần lối đi riêng

Tại Lễ Đánh cồng HOSE đầu năm 2025, bà Nguyễn Thị Việt Hà - Quyền chủ tịch HĐQT HOSE đánh giá hoạt động của các CTCK ngày càng chuyên nghiệp, đa dạng. Các CTCK lớn tiếp tục cạnh tranh trên mọi mặt hoạt động, áp dụng các chính sách dịch vụ mới, triển khai các hệ thống mới phục vụ nhà đầu tư và khách hàng. Mặt khác, các CTCK nhỏ cũng chủ động tìm kiếm, phát triển các phân khúc thị trường mới phù hợp với quy mô và đặc thù của công ty mình

Cạnh tranh trong ngành và các xu hướng đầu tư chứng khoán đang đặt ra thách thức đổi mới cho CTCK.

Doanh thu môi giới và cho vay trong doanh thu hoạt động của CTCKĐvt: Tỷ đồng

Sự phát triển của công nghệ và đợt bùng nổ nhà đầu tư chứng khoán từ năm 2020, khách hàng hiểu biết và tự giao dịch chứng khoán nhiều hơn. Họ không cần môi giới hỗ trợ thao tác, đặt lệnh như trước mà thay vào đó là cần những người tư vấn về các cơ hội đầu tư và phân bổ tài sản. Đó trở thành tiền đề chuyển dịch mảng môi giới sang quản lý tài sản.

Mặt khác, xu hướng cạnh tranh để giữ chân khách hàng khiến phí môi giới đang dần trở về 0, các CTCK theo đó phải chuyển dịch sang mảng hoạt động khác để có thể duy trì lợi nhuận. Các năm gần đây, mảng cho vay margin đang được đẩy mạnh, dẫn tới tỷ trọng doanh thu từ hoạt động cho vay gia tăng.

Về mặt hạ tầng, khi hệ thống KRX đi vào hoạt động, thị trường sẽ có nhiều sản phẩm mới hơn, yêu cầu CTCK phải chạy theo để bắt kịp xu hướng.

Sự có mặt của hệ thống KRX sẽ mở ra nhiều sản phẩm mới như giao dịch trong ngày, bán khống, quyền chọn… đồng thời có thể triển khai CCP (Central Counterparty Clearing) nhằm chuẩn hóa quy trình thanh toán bù trừ, tăng tính minh bạch và an toàn cho thị trường.

Ông Kim Thiên Quang - Tổng Giám đốc Chứng khoán Maybank cho rằng, các CTCK hiện nay đang chuyển dịch theo hướng tích cực và linh hoạt hơn, đặc biệt là trong việc mở rộng các dịch vụ tài chính đa dạng và áp dụng công nghệ vào hoạt động giao dịch.

Các CTCK đang chú trọng vào các mảng như tư vấn đầu tư, quản lý tài sản, cũng như phát triển các sản phẩm tài chính phái sinh và các dịch vụ tài chính xanh, hướng đến nhu cầu ngày càng cao của nhà đầu tư.

Ông Nguyễn Đức Thông - Phó Tổng giám đốc Chứng khoán SSI nhận xét: hiện nay, các CTCK đang đẩy mạnh phát triển các dịch vụ môi giới online nhằm đáp ứng nhu cầu giao dịch nhanh và tiện lợi của nhà đầu tư cá nhân. Bên cạnh đó, các gói cho vay margin cũng được “may đo” (tailor made) cho từng phân khúc khách hàng, tạo ra những giải pháp tài chính phù hợp với khẩu vị rủi ro và mục tiêu đầu tư của họ.

Đồng thời, việc ứng dụng công nghệ giúp gia tăng trải nghiệm cho khách hàng, chẳng hạn như cung cấp các công cụ phân tích, cảnh báo đầu tư tự động, hệ thống quản lý danh mục trực tuyến.

Trong tương lai, nguồn thu nhập chính của CTCK không chỉ đến từ phí môi giới truyền thống, mà còn đến từ các sản phẩm - dịch vụ có giá trị gia tăng cao, ví dụ: dịch vụ tư vấn tài chính và đầu tư “cá nhân hóa”; sản phẩm phái sinh, ETF, chứng quyền và các sản phẩm cấu trúc khác; dịch vụ quản lý tài sản, quản lý quỹ, tư vấn M&A, tư vấn huy động vốn…

AI và ngành chứng khoán

Trong thời đại online và AI như hiện nay, chuyển đổi số là yếu tố cực kỳ quan trọng để nâng cao hiệu quả kinh doanh, cải thiện trải nghiệm khách hàng và bắt kịp xu thế cạnh tranh toàn cầu. Trong tương lai gần, dự báo ngành chứng khoán cũng không thể nằm ngoài xu hướng.

Ông Trịnh Hoài Giang - Tổng Giám đốc Chứng khoán HSC nhận xét: việc sử dụng AI trong ngân hàng trên thế giới đã trở nên phổ biến, giúp tự động hóa các thủ tục phê duyệt và tiết kiệm chi phí. Đối với các quỹ đầu tư và CTCK ở Việt Nam, AI có thể có nhiều ứng dụng, như: nghiên cứu tập hợp dữ liệu, quản lý khách hàng, dịch thuật, tự động hóa các công việc lặp đi lặp lại.

Theo ông Nguyễn Đức Thông, AI là một trong những công cụ mạnh để nâng cao trải nghiệm khách hàng. Các CTCK có thể ứng dụng AI, Big Data để cá nhân hóa tư vấn, tự động cảnh báo giao dịch, cung cấp thông tin nhanh và chính xác hơn.

Bên cạnh đó là tăng tính cạnh tranh và đổi mới sáng tạo. CTCK nào đầu tư mạnh mẽ vào chuyển đổi số sớm sẽ chiếm lợi thế, thu hút được nhiều nhà đầu tư, qua đó nâng cao thị phần.

Ở phương diện quản lý, AI sẽ giúp CTCK tối ưu quy trình nội bộ. Tự động hóa các quy trình, giúp tiết kiệm chi phí vận hành, giảm sai sót. Đồng thời, các hệ thống quản trị rủi ro thông minh sẽ hỗ trợ kiểm soát rủi ro tốt hơn.

Áp dụng phân tích dữ liệu lớn (Big Data + AI) để phát hiện xu hướng thị trường, hiểu rõ được khách hàng hơn, từ đó đề xuất giải pháp phù hợp cho từng khách hàng.

Công ty chứng khoán và năm 2025

SSI xác định: năm 2025 hứa hẹn là thời điểm có nhiều thay đổi tích cực, trong đó có khả năng nâng hạng thị trường chứng khoán Việt Nam và đưa hệ thống giao dịch KRX vào hoạt động. Những yếu tố này có thể thúc đẩy mạnh dòng vốn đầu tư cả trong và ngoài nước, cũng như tạo thuận lợi cho việc đa dạng hóa sản phẩm trên thị trường.

Theo đó, để nắm bắt cơ hội, Công ty sẽ có các chiến lược nhằm tối ưu hóa hạ tầng công nghệ, đa dạng hóa sản phẩm - dịch vụ và mở rộng quy mô tệp khác hàng.

Thứ nhất, nâng cấp hệ thống giao dịch, rút ngắn thời gian khớp lệnh, nâng cao năng lực quản trị rủi ro, sẵn sàng kết nối với hạ tầng KRX.

Thứ hai, ra mắt các sản phẩm mới như margin, chứng quyền, ETF… và đẩy mạnh tư vấn đầu tư cá nhân hóa một cách tự động.

Đồng thời, Công ty hướng tới mở rộng quy mô và tệp khách hàng, tăng cường hỗ trợ nhà đầu tư nước ngoài, thúc đẩy liên kết quốc tế và các dịch vụ quản lý tài sản chuyên sâu.

Song hành với đó là đào tạo đội ngũ. SSI nhận định: thị trường luôn luôn biến động và luôn có các sản phẩm mới. Do đó, việc có một đội ngũ nhân sự giỏi và nhanh nhạy với thị trường sẽ là chìa khóa cho việc luôn luôn thay đổi để theo kịp thị trường và khẩu vị của khách hàng.

Ở Chứng khoán DNSE, với những triển vọng giai đoạn tới, khi thị trường sẽ có những bước tiến mới sau khi được nâng cấp, nâng hạng cũng như cải thiện cơ chế giao dịch, DNSE luôn sẵn sàng về nguồn lực và hệ sinh thái sản phẩm, chọn tập trung vào thị trường nghách để đảm bảo làm tốt nhất và từ đó phát triển.

Những sản phẩm chủ lực của DNSE có thể kể đến hệ thống quản trị cho vay theo từng giao dịch (Margin Deal), trợ lý chứng khoán ảo Ensa giúp tổng hợp và tư vấn ý tưởng đầu tư…

Công ty cũng nhìn thấy cơ hội ở mảng chứng khoán phái sinh, với lợi thế của DNSE về hệ thống giao dịch nhanh, ưu việt, các công cụ chốt lời - cắt lỗ tự động… Mảng hoạt động này đã mang lại hiệu quả tốt trong năm qua. DNSE đã vươn lên được top 2 thị phần giao dịch chứng khoán phái sinh trong quý 4/2024, với 10% thị phần.

Đồng thời, DNSE cũng sẽ tiếp tục tận dụng thế mạnh nền tảng mở, hợp tác với các đối tác như ZaloPay, TradingView, sắp tới mở rộng các đối tác tài chính, ngân hàng khác để tăng trưởng khách hàng, mang đến giải pháp đầu tư, quản lý tài sản hiệu quả nhất cho khách hàng.

Về phần Chứng khoán Maybank, Công ty dự báo thị trường chứng khoán Việt Nam sẽ duy trì xu hướng tăng trưởng ổn định trong năm 2025, kỳ vọng VN-Index đạt 1,500 điểm vào cuối năm, tương ứng mức tăng 20% so với hiện tại. Mặc dù có thể dao động trong nửa đầu năm do tâm lý thận trọng, nửa cuối năm sẽ chứng kiến sự tăng tốc nhờ vào tiềm năng nâng hạng lên thị trường mới nổi của FTSE và các chính sách kích cầu từ Chính phủ. Thanh khoản dự kiến tăng 40%, đạt 20 ngàn tỷ đồng giao dịch vào cuối năm.

Để tận dụng cơ hội này, Maybank Investment Bank sẽ triển khai chiến lược toàn diện, tập trung vào 3 lĩnh vực chính.

Thứ nhất, tiếp tục mở rộng các sản phẩm tài chính xanh và ESG, đáp ứng nhu cầu huy động vốn dài hạn cho các doanh nghiệp trong các ngành trọng điểm.

Thứ hai, tăng cường đầu tư vào công nghệ và nâng cấp hệ thống giao dịch, cung cấp các giải pháp đầu tư cá nhân hóa để tối ưu hóa trải nghiệm nhà đầu tư.

Cuối cùng, đẩy mạnh vai trò tư vấn tài chính chiến lược, đặc biệt trong các giao dịch M&A và huy động vốn lớn, giúp doanh nghiệp Việt tiếp cận hiệu quả dòng vốn quốc tế.

Chí Kiên

FILI - 10:00:00 19/02/2025

VN-Index "thăng hoa" 2 tuần liên tiếp, nhà đầu tư cần lưu ý điều gì?

Trong trung hạn, VN-Index duy trì xu hướng tích lũy tích cực trong vùng 1.250 điểm - 1.255 điểm, mở rộng lên vùng 1.300 điểm - 1.320 điểm.

Mặc dù nhịp rung lắc xuất hiện trong 2 phiên cuối tuần, nhưng với 3 phiên tăng mạnh trước đó đã hỗ trợ thị trường có 1 tuần tăng tốt.

VN-Index kết thúc tuần tăng mạnh

Kết tuần giao dịch từ 19-23/8, VN-Index tăng 33,1 điểm (+2,6%) lên 1.285,3 điểm; HNX-Index tăng 4,9 điểm (+2,1%) lên 240,1 điểm.

Thị trường tiếp đà hồi phục mạnh mẽ trong tuần qua. Sau khi mở gap tăng từ đầu tuần, chỉ số bứt phá thêm hơn 30 điểm trong bối cảnh thanh khoản khá tích cực. Có duy nhất 1 phiên giảm điểm trong tuần vừa qua với lực mua chủ động cải thiện đáng kể so với tuần trước. Tuy vậy, lực cầu có dấu hiệu chững lại trong 2 phiên cuối tuần khi VN-Index tiến tới thử thách ngưỡng kháng cự mạnh 1.300 điểm.

Tổng giá trị giao dịch bình quân phiên tính trên cả 3 sàn trong tuần qua đạt 19.868 tỷ đồng. Tính riêng khớp lệnh, giá trị giao dịch bình quân phiên ở mức 17.658 tỷ đồng, tăng 18,1% so với tuần trước đó và tăng 4,6% so với trung bình 5 tuần.

Về giao dịch khối ngoại, sau khi trở lại gom mạnh trong tuần trước, dòng vốn đã nhanh chóng trở lại đà bán. Luỹ kế sau 5 phiên, nhà đầu tư nước ngoài bán ròng 963 tỷ đồng trên toàn thị trường, trong đó bán ròng 931 tỷ trên kênh khớp lệnh và bán ròng thêm 33 tỷ đồng trên kênh thoả thuận.

VN-Index thêm một tuần tăng mạnh

Các cổ phiếu bất động sản tiếp tục có thêm tuần giao dịch khởi sắc, với dòng tiền nhập cuộc tích cực đẩy giá nhiều mã vốn hóa vừa và lớn lên cao, như: DIG(+5,9%), CEO (+11,9%), PDR (+14,9%), NVL (+10,5%), DXG (+12,8%), NHA (+10,7%), VHM (+3,5%), NLG (+3%)...

Một số nhóm cổ phiếu khác cũng có mức tăng đáng khích lệ như chứng khoán, với SSI (+2,75%), HCM (+5,7%), MBS (+5,47%), SHS (+3,7%), VND (+4%), nhờ những thông tin về việc xây dựng Thông tư sửa đổi, bổ sung 04 thông tư để gỡ vướng pre-funding và kiến nghị để VSDC được lập công ty con triển khai cơ chế đối tác bù trừ trung tâm (CCP) từ Bộ Tài Chính...

Hai nhóm ngành tài chính khác cũng bật lên với bảo hiểm BVH (+5,35%), BMI (+2,04%), MIG (+1,87%) và một số cổ phiếu ngân hàng TCB (+4,43%), VCB (+4,88%), BID (+6,32%), CTG (+7,54%), MBB (+2,08%), VPB (+1,9%), ACB (+1,87%)...

Nhà đầu tư cần chú ý điều gì?

Theo nhận định của các chuyên gia SHS Research, trong ngắn hạn, VN-Index đang quay trở lại xu hướng tăng trưởng, vượt qua vùng kháng cự 1.280 điểm để tiếp tục kiểm tra lại vùng đỉnh cũ quanh 1.300 điểm. Đây là vùng kháng cự rất mạnh mà sau nhiều lần thử thách trong các tháng 3, tháng 6 và 7/2024 đều chịu áp lực điều chỉnh mạnh. Tuy nhiên, áp lực cung cổ phiếu T+2 về tài khoản thấp và thị trường luân phiên phục hồi tăng điểm ở nhiều nhóm mã, tạo điều kiện cho các vị thế mua có khả năng sinh lợi.

Trong trung hạn, VN-Index duy trì xu hướng tích lũy tích cực trong vùng 1.250 điểm - 1.255 điểm, mở rộng lên vùng 1.300 điểm - 1.320 điểm. Đây là các vùng kháng cự rất mạnh, tương ứng với đỉnh giá của các tháng 06-08/2022 và đỉnh giá các tháng đầu năm 2024. Điểm cân bằng của kênh giá tích lũy này là quanh vùng 1.280 điểm.

Nhìn chung, trong ngắn hạn thị trường vẫn tích cực với áp lực điều chỉnh bình thường ở nhiều mã, cùng với sự luân chuyển phục hồi tích cực ở nhiều nhóm mã, mở ra nhiều cơ hội gia tăng và mở rộng danh mục đầu tư. Nhà đầu tư ngắn hạn và trung hạn nên duy trì tỷ trọng hợp lý và có thể xem xét gia tăng, mở rộng danh mục. Tuy nhiên, cần thận trọng với việc mua đuổi giá cao khi VN-Index tiến đến vùng 1.290 điểm - 1.300 điểm, do thị trường sẽ dần phân hóa và đây không phải là vùng giá hấp dẫn khi VN-Index luôn chịu áp lực điều chỉnh mạnh trước đó.

Đối với các nhà đầu tư có tỷ trọng thấp, dòng tiền mới vẫn có thể cân nhắc chọn lọc các mã chưa phục hồi nhiều, có vùng giá tương đương với VN-Index ở các thời điểm 1.230 điểm - 1.250 điểm trước đây. Mục tiêu là các mã cổ phiếu đầu ngành, có kết quả kinh doanh quý II tăng trưởng tốt và triển vọng tích cực trong cuối năm.

Tổ chức xếp hạng thị trường MSCI thay đổi đánh giá tiêu chí "khả năng chuyển nhượng" (Transferability) của Việt Nam từ cần cải thiện "-" sang không có vấn đề lớn "+".

Trong báo cáo khả năng tiếp cận thị trường toàn cầu mới công bố, Việt Nam đã có sự cải thiện trong khả năng chuyển nhượng nhờ sự gia tăng giao dịch ngoài sàn và chuyển nhượng hiện vật có thể được thực hiện mà không cần có sự phê duyệt trước của cơ quan quản lý.

Bên cạnh đó, Việt Nam tiếp tục nỗ lực phát triển thị trường có kế hoạch giải quyết một số vấn đề về khả năng tiếp cận, chẳng hạn như giới hạn sở hữu nước ngoài, yêu cầu về ký quỹ trước giao dịch (pre-funding) và việc thiếu công bố thông tin thị trường bằng tiếng Anh. MSCI sẽ tiếp tục theo dõi chặt chẽ tiến độ của những cải cách này.

Tuy nhiên, Việt Nam vẫn còn 8 tiêu chí cần cải thiện để hoàn thành bộ 18 tiêu chí của MSCI bao gồm:

Giới hạn sở hữu nước ngoài: Các công ty ở một số ngành và lĩnh vực nhạy cảm vẫn bị giới hạn về sở hữu nước ngoài từ 0% cho tới 51%. Những giới hạn này vẫn tác động tới hơn 10% cổ phiếu trên thị trường chứng khoán Việt Nam.

Room ngoại còn lại cho nhà đầu tư nước ngoài: Thị trường cổ phiếu chịu ảnh hướng lớn từ vấn đề room nước ngoài. Hơn 1% của chỉ số MSCI Vietnam IMI bị tác động bởi room nước ngoài thấp.

Quyền bình đẳng của nhà đầu tư nước ngoài: Một số thông tin doanh nghiệp vẫn không có tiếng Anh. Bên cạnh đó, quyền lợi của nhà đầu tư nước ngoài bị hạn chế do quy định giới hạn sở hữu nước ngoài nghiêm ngặt áp dụng đối với tổng tỷ trọng sở hữu nước ngoài nói chung và sở hữu của từng nhà đầu tư nói riêng.

Mức độ tự do trên thị trường ngoại hối: Hiện chưa có thị trường giao dịch tiền tệ ở nước ngoài và thị trường giao dịch trong nước còn hạn chế (giao dịch ngoại tệ phải liên quan tới giao dịch chứng khoán).

Đăng ký đầu tư và mở tài khoản: Đăng ký giao dịch là bắt buộc và việc mở tài khoản cần được VSD thông qua.

Các quy định về thị trường: Các quy định về thị trường chưa có đầy đủ bằng tiếng Anh.

Luồng thông tin: Các thông tin về thị trường chứng khoán thường không có bản tiếng Anh hoặc không đủ chi tiết.

Thanh toán và bù trừ: Không có công cụ vay thấu chi và giao dịch cần ứng tiền trước.

Việt Nam cải thiện 1 tiêu chí trong số 9 tiêu chí chưa đáp ứng được yêu cầu nâng hạng thị trường của MSCINguồn: MSCI

Thời gian qua, các cơ quản quản lý thị trường chứng khoán Việt Nam có những động thái tích cực hợp tác quốc tế, làm việc với các ủy ban chứng khoán, Sở giao dịch chứng khoán, tổ chức xếp hạng thế giới. Đồng thời, nỗ lực đưa hệ thống KRX vào vận hành và tìm phương án giải quyết về prefunding.

Bên cạnh đó, cơ quan quản lý cũng nỗ lực tìm kiếm sự phối hợp của Ngân hàng Nhà nước, Bộ Kế hoạch đầu tư về các vấn đề cần thiết để nâng hạng như prefunding, tiêu chí tỷ lệ sở hữu nước ngoài. Cụ thể, theo lãnh đạo VSDC việc áp dụng mô hình đối tác bù trừ trung tâm (CCP) với sự chấp thuận của NHNN, trong đó ngân hàng lưu ký phải là thành viên bù trừ sẽ là Phương án tối ưu để xử lý vương mắc prefunding.

Về phần tỷ lệ sở hữu nước ngoài, để giải quyết cần thay đổi các quy định đối với từng ngành nghề, danh mục hạn chế với nhà đầu tư nước ngoài tại Luật Đầu tư, Luật Chứng khoán. Ngoài ra, việc nghiên cứu và thí điểm áp dụng chứng chỉ lưu ký không có quyền biểu quyét (NVDR) cũng cần có cơ chế phù hợp tại Luật Doanh nghiệp.

Trong báo cáo về vấn đề nâng hạng thị trường phát hành hồi tháng 3/2024, Chứng khoán BIDV (BSC) dự báo Việt Nam sẽ có khả năng vào danh sách theo dõi nâng hạng của MSCI vào tháng 6/2025. Còn với lộ trình nâng hạng của FTSE, BSC dự báo khả năng xem xét nâng hạng chính thức vào tháng 9/2024 hoặc tháng 3/2025 và chính thức nâng hạng vào tháng 9/2025.

So với thị trường lân cận như Thái Lan, Việt Nam còn 3 tiêu chí đang cần cần thiện để đáp ứng tiêu chí thị trường mới nổi gồm: quyền bình đẳng của nhà đầu tư nước ngoài, luồng thông tin, thanh toán bù trừ.

Chí Kiên

FILI

Theo các chuyên gia từ PHS, thị trường chứng khoán Việt Nam được ví như “cá lớn nằm trong ao nhỏ” khi quy mô vốn hóa và thanh khoản đều vượt trội hoàn toàn so với các thị trường cận biên còn lại.

Thị trường chứng khoán Việt Nam được ví như “cá lớn nằm trong ao nhỏ” khi quy mô vốn hóa và thanh khoản đều vượt trội hoàn toàn so với các thị trường cận biên còn lại.

Đây là nhận định của các chuyên gia từ Công ty Cổ phần Chứng khoán Phú Hưng (PHS) về tiến trình nâng hạng thị trường chứng khoán.

Theo PHS, tỷ trọng cổ phiếu Việt Nam hiện đang dẫn đầu trong các bộ chỉ số thị trường cận biên của các tổ chức xếp hạng FTSE và MSCI. Nâng hạng thị trường từ cận biên lên mới nổi được xem là "nút thắt" quan trọng nhất để thị trường chứng khoán Việt Nam có thể bước vào giai đoạn tăng trưởng bền vững, qua đó phát huy vai trò là kênh huy động vốn hiệu quả cho nền kinh tế.

Việc nâng hạng sẽ giúp có thêm nhiều nhà đầu tư nước ngoài tiếp cận được thị trường chứng khoán Việt Nam, thông qua các các quỹ ETF (quỹ hoán đổi danh mục) và quỹ tương hỗ đang đầu tư tại thị trường mới nổi.

Tuy nhiên, có sự khác biệt đáng kể về biến động chỉ số thị trường giữa việc nâng hạng lên thị trường mới nổi bởi FTSE và MSCI. Cụ thể, với đánh giá nâng hạng của FTSE, các chỉ số thị trường thường sẽ không có nhiều biến động trong giai đoạn từ thời điểm thông báo đến lúc thị trường chính thức được nâng hạng.

Điển hình như trường hợp của Qatar (9/2015-9/2016) giảm 8,9% hay Kuwait (9/2017-9/2018) giảm 2,2%. Trong khi đó, với đánh giá nâng hạng của MSCI, các chỉ số thị trường thường sẽ có đợt sóng tăng giá khá mạnh.

Qatar và các Tiểu Vương Quốc Arab Thống nhất đã tăng lần lượt 39% và 43% trong vòng 1 năm kể từ thời điểm thông báo sẽ được nâng hạng. Còn Kuwait cũng ghi nhận mức tỷ suất sinh lời 35% gần 3 năm sau khi MSCI thông báo nâng hạng.

Một báo cáo của tạp chí CFA Institute Financial Analyst Journal cũng chỉ ra rằng chỉ số MSCI đại diện cho các thị trường được nâng hạng sẽ ghi nhận mức tăng trung bình 23,2% từ ngày thông báo đến ngày có hiệu lực hoặc khi việc phân loại lại diễn ra.

Quy mô thị trường mới nổi của MSCI lớn hơn rất nhiều so với quy mô thị trường mới nổi của FTSE. Do đó, dòng vốn đổ vào do việc nâng hạng bởi MSCI cũng sẽ vượt trội.

Thị trường chứng khoán Việt Nam đã được thêm vào danh sách theo dõi nâng hạng lên thị trường mới nổi loại hai của FTSE từ tháng 9/2018. Theo đó, Việt Nam đã đáp ứng được 7 tiêu chí nâng hạng. Tuy nhiên, vẫn còn 2 tiêu chí chưa đáp ứng được là Chu kỳ thanh toán (DvP) và Thanh toán-Tỷ lệ giao dịch thất bại hiếm gặp.

Ngoài ra, trong kỳ đánh giá mới nhất vào tháng 9/2023, tổ chức này cũng yêu cầu Việt Nam cải thiện thêm quy trình đăng ký mở tài khoản, cũng như đưa ra cơ chế có hiệu quả nhằm tạo thuận lợi cho giao dịch giữa các nhà đầu tư nước ngoài giao dịch các chứng khoán đã chạm hoặc gần chạm mức giới hạn tỷ lệ sở hữu nước ngoài.

Hệ thống giao dịch mới KRX vận hành là điều kiện cần để giải quyết tiêu chí nâng hạng của FTSE. Hiện tại, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước đã trình Bộ Tài chính để có các đề xuất sửa đổi, bổ sung một số văn bản, trước tiên là không yêu cầu ký quỹ 100% của các nhà đầu tư nước ngoài.

Cơ chế bù trừ, thanh toán giao dịch chứng khoán (CCP) dự kiến sẽ được triển khai sau khi hệ thống KRX được vận hành. Đây là điều kiện đủ để đáp ứng tiêu chí Chu kỳ thanh toán (DvP). Cơ chế CCP được Tổng công ty Lưu ký và Bù trừ Chứng khoán Việt Nam (VSDC) quản lý sẽ giúp thay đổi tỷ lệ ký quỹ trước khi mua.

Thay vì phải có đủ 100% tiền ký quỹ trước khi mua, nhà đầu tư chỉ cần ký quỹ theo yêu cầu của thành viên bù trừ (dự kiến từ 10-20%). Điều này cũng có rủi ro sẽ phát sinh giao dịch thất bại trong một số trường hợp, qua đó có cơ sở để đánh giá tiêu chí “Thanh toán-Tỷ lệ giao dịch thất bại hiếm gặp.”

Tuy nhiên, theo quan điểm của PHS, lộ trình nâng hạng lên thị trường mới nổi loại hai của FTSE có thể sẽ không sớm như kỳ vọng trước đó. Cụ thể, trong một năm, FTSE sẽ có 2 kỳ đánh giá. Kỳ đánh giá tháng Chín hàng năm sẽ là thời điểm thay đổi chính thức đối với việc nâng hay hạ hạng của các thị trường.

Trong khi đó, kỳ đánh giá tháng 3 hàng năm - được gọi là kỳ đánh giá tạm thời thường sẽ đưa ra những nhận định về danh sách theo dõi nâng hạng đã được công bố trong báo cáo tháng 9 của năm liền trước đó.

Trong trường hợp thuận lợi nếu sớm đáp ứng được các tiêu chí nâng hạng, FTSE Russell sẽ đưa ra thông báo nâng hạng ngay trong kỳ đánh giá tháng Ba này và sẽ chính thức được nâng hạng vào kỳ tháng 9 cùng năm.

Với tình hình hiện tại, khi hệ thống KRX còn trong giai đoạn thử nghiệm, các chuyên gia cho rằng thị trường Việt Nam sẽ khó rơi vào trường hợp thuận lợi này. Thay vào đó, có thể FTSE sẽ đưa thông báo kết quả nâng hạng cho thị trường Việt Nam vào kỳ tháng 9/2024 và thời điểm chính thức nâng hạng sẽ là một năm sau đó, tương ứng với kỳ tháng 9/2025.

Với MSCI, tiêu chí đánh giá xếp hạng của tổ chức này có phần khắt khe hơn nhiều so với FTSE. Tại kỳ đánh giá mới nhất vào tháng 6/2023, Việt Nam có đến 9 tiêu chí nâng hạng chưa đạt được.

Bên cạnh việc cần phải có hệ thống thanh toán bù trừ để giải quyết vấn đề ký quỹ trước giao dịch - Prefunding, MSCI đặc biệt chú trọng vào các tiêu chí liên quan đến giới hạn sở hữu và các quyền lợi đối với nhà đầu tư nước ngoài. MSCI cũng chỉ ra 2 điểm khác cần cải thiện là quy trình đăng ký mở tài khoản cho nhà đầu tư nước ngoài và việc công bố thông tin doanh nghiệp bằng tiếng Anh để nhà đầu tư có thể tiếp cận và nắm bắt kịp thời.

Để giải quyết những tiêu chí này, thị trường chứng khoán Việt Nam sẽ cần có những sự cải thiện về mặt pháp lý. Thực tế hiện nay, Bộ Tài chính đang lấy ý kiến về dự thảo Thông tư sửa đổi 4 thông tư hỗ trợ công tác nâng hạng thị trường chứng khoán.

Thông tư này bao gồm Thông tư số 96/2020/TT-BTC của Bộ Tài chính: Hướng dẫn công bố thông tin trên thị trường chứng khoán; Thông tư 119/2020/TT-BTC Quy định hoạt động đăng ký, lưu ký, bù trừ và thanh toán giao dịch chứng khoán; Thông tư số 120/2020/TT-BTC quy định giao dịch cổ phiếu niêm yết, đăng ký giao dịch và chứng chỉ quỹ, trái phiếu doanh nghiệp, chứng quyền có bảo đảm niêm yết trên hệ thống giao dịch chứng khoán; Thông tư 121/2020/TT-BTC quy định về hoạt động của công ty chứng khoán do Bộ trưởng Bộ Tài chính ban hành.

Việc sửa đổi tập trung vào việc gỡ bỏ yêu cầu ký quỹ 100% đối với nhà đầu tư nước ngoài, cùng đó là công bố các thông tin bằng tiếng Anh. Trong trường hợp khả quan khi các thông tư sửa đổi sớm được thông qua trong năm nay, PHS kỳ vọng MSCI có thể cân nhắc thêm Việt Nam vào danh sách theo dõi nâng hạng vào kỳ đánh giá tháng 6/2025.

Sớm nhất trong vòng 2 năm sau khi được thêm vào danh sách theo dõi, Việt Nam mới có thể được chính thức nâng hạng lên thị trường mới nổi của MSCI, tương ứng với kỳ đánh giá tháng 6/2027. Qua đó dự báo sẽ có khoảng 1,41 tỷ USD từ các quỹ ETF giải ngân vào thị trường chứng khoán Việt Nam tại thời điểm nâng hạng. Trong khi đó, dòng vốn chủ động từ các quỹ tương hỗ sẽ đổ vào thị trường sớm hơn, ngay tại thời điểm công bố kết quả nâng hạng. Thực tế, những “nút thắt” về nâng hạng thị trường đang được cơ quan quản lý “rốt ráo” thực hiện.

Mới đây, Chủ tịch Ủy ban Chứng khoán Nhà nước Vũ Thị Chân Phương đã chủ trì buổi tiếp, làm việc và trao đổi thông tin với đoàn công tác của các tổ chức xếp hạng FTSE và MSCI về việc nâng hạng thị trường chứng khoán Việt Nam.

Đại diện Ủy ban Chứng khoán Nhà nước và đoàn công tác của FTSE và MSCI đã trao đổi thảo luận để đại diện các tổ chức xếp hạng hiểu rõ thêm về nội dung dự thảo Thông tư sửa đổi, bổ sung một số điều của các Thông tư quy định về giao dịch chứng khoán trên hệ thống giao dịch chứng khoán, bù trừ và thanh toán giao dịch chứng khoán, hoạt động của công ty chứng khoán và công bố thông tin trên thị trường chứng khoán (trong đó có nội dung liên quan đến ký quỹ trước giao dịch) mà Bộ Tài chính đang xây dựng, lấy ý kiến rộng rãi bằng văn bản và các phương tiện thông tin đại chúng.

Theo thông tin chia sẻ từ đoàn công tác của FTSE và MSCI, các khách hàng lớn của các tổ chức này đều có phản hồi tích cực và đánh giá cao về những quyết tâm, nỗ lực của Chính phủ Việt Nam, cũng như của cơ quan quản lý Nhà nước về chứng khoán, thị trường chứng khoán Việt Nam đã thực hiện trong thời gian qua nhằm đạt mục tiêu nâng hạng thị trường chứng khoán từ thị trường cận biên lên thị trường mới nổi.

Trước đó, vào cuối tháng Hai vừa qua, tại Hội nghị Triển khai nhiệm vụ phát triển thị trường chứng khoán năm 2024, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính yêu cầu khẩn trương triển khai các biện pháp cần thiết để nâng hạng thị trường chứng khoán Việt Nam từ thị trường cận biên lên mới nổi.

Thủ tướng chỉ đạo các bộ, ngành, đơn vị liên quan phải tập trung giải quyết các khó khăn, vướng mắc để đáp ứng tiêu chí nâng hạng với tinh thần "đã nói là làm, đã cam kết là phải thực hiện, có sản phẩm, hiệu quả cân đong đo đếm được." "Chúng ta quyết tâm nâng hạng thị trường Chứng khoán Việt Nam từ cận biên lên mới nổi trong năm 2025," Thủ tướng nhấn mạnh./.

Văn Giáp

Vietnamplus

VnDirect: Rất khó khăn để nâng hạng vào năm 2024 nhưng vẫn có thể

VnDirect tin rằng sẽ rất khó khăn để chuẩn bị cho kỳ đánh giá lên thị trường mới nổi vào năm 2024, nhưng vẫn có thể thực hiện được nếu Chính phủ thực sự quyết tâm. Thời điểm khả quan nhất có thể là kỳ đánh giá tháng 9/2024 của FTSE Russell...

Chính sách tiền tệ nới lỏng đã hỗ trợ đà tăng giá của cổ phiếu ngành chứng khoán trong năm 2023, đặc biệt là cổ phiếu vốn hóa vừa và nhỏ. Trong báo cáo cập nhật vừa công bố, VnDirect tin rằng trong năm 2024, với mục tiêu tăng trưởng kinh tế 6%-6,5% mà Chính phủ đặt ra, chính sách tiền tệ sẽ tiếp tục được nới lỏng để hỗ trợ nền kinh tế.

Một số yếu tố góp phần làm tăng chỉ số VN-Index và cổ phiếu trong ngành chứng khoán bao gồm: các công ty chứng khoán tăng vốn thành công; hệ thống KRX dự kiến vận hành và triển vọng nâng hạng thị trường lên thị trường mới nổi thúc đẩy tính thanh khoản của thị trường; và sự quay trở lại của dòng vốn đầu tư nước ngoài.

Thời gian gần đây, Chính phủ đang ưu tiên nâng hạng thị trường chứng khoán Việt Nam từ thị trường cận biên lên thị trường mới nổi. Nhiều nhà đầu tư cho rằng việc nâng hạng có tầm quan trọng đáng kể đối với thị trường chứng khoán và giúp thu hút thêm vốn từ các quỹ đầu tư toàn cầu.

Hơn nữa, các nhà đầu tư cũng kỳ vọng rằng việc nâng hạng thị trường chứng khoán sẽ giúp các công ty vốn hóa lớn dễ dàng huy động vốn hơn từ các nhà đầu tư nước ngoài với nguồn tài chính dồi dào.

Trong đánh giá mới nhất, Việt Nam đã đáp ứng 9/18 tiêu chí của MSCI và đạt tổng cộng 11/24 tiêu chí của FTSE (trong đó có 22 tiêu chí chất lượng thị trường và 2 tiêu chí vị thế kinh tế). Đáng chú ý là các tiêu chí không đáp ứng không khác biệt đáng kể so với đánh giá trước đây của các tổ chức này, cho thấy sự cải thiện không đáng kể trong ba năm qua.

Dù vẫn còn 13 tiêu chí chưa đáp ứng nhưng cách phân loại của FTSE nêu rõ rằng không nhất thiết phải đáp ứng hết tất cả tiêu chí để nâng hạng từ thị trường cận biên lên thị trường mới nổi. Ba tiêu chí quan trọng nhất mà Việt Nam chưa đáp ứng trong đợt review tháng 9/2023 của FTSE Russell có liên quan đến:

DvP - được xếp hạng là hạn chế vì thông lệ thị trường yêu cầu. Nhà đầu tư phải có tiền sẵn có trước khi thực hiện giao dịch. Do yếu tố “yêu cầu ký quỹ trước giao dịch (pre-funding)” dẫn đến không có giao dịch thất bại nên tiêu chí “Thanh toán – Chi phí liên quan đến giao dịch thất bại” không được xếp hạng; Thủ tục đăng ký phức tạp đối với nhà đầu tư nước ngoài; Các vấn đề liên quan đến giới hạn sở hữu nước ngoài và tỷ lệ sở hữu nước ngoài.

Đây cũng là 3 yếu tố được MSCI đề cập khi xem xét nâng hạng cho Việt Nam.