Bức tranh đa chiều ngành thép

MỚI

Dự báo Bộ Công Thương sắp công bố áp thuế chống bán phá giá với tôn mạ Trung Quốc

VnDirect cũng dự báo rằng Bộ Công Thương Việt Nam sẽ công bố kết quả điều tra AD19 trong quý này, có khả năng dẫn đến việc áp thuế chống bán phá giá đối với một số sản phẩm tôn mạ nhập khẩu từ Trung Quốc, điều này sẽ mang lại lợi ích cho HSG, NKG, HPG và GDA...

Như VnEconomy đưa tin, ngày 21/2 vừa qua, Bộ Công Thương Việt Nam đã ban hành Quyết định số 460/QĐ-BCT, áp thuế chống bán phá giá tạm thời đối với một số sản phẩm thép cán nóng (HRC) có xuất xứ từ Trung Quốc trong 120 ngày, có hiệu lực từ ngày 8 tháng 3 năm 2025.

Mức thuế áp dụng dao động từ 19,38% đến 27,83%. Theo dữ liệu từ Hải quan Việt Nam, nhập khẩu thép cán nóng năm 2024 đạt 12,6 triệu tấn, tăng 33% so với cùng kỳ. Hơn nữa, sau khi Bộ Công Thương khởi xướng cuộc điều tra này vào tháng 7 năm 2024, nhập khẩu thép cán nóng từ Trung Quốc vẫn tiếp tục gia tăng. Mặc dù có xác định hành vi bán phá giá từ Ấn Độ, nhưng do lượng nhập khẩu từ Ấn Độ chiếm chưa đến 3% tổng khối lượng, nên nước này được miễn trừ khỏi các mức thuế tạm thời.

Theo khảo sát của VnDirect, giá thép cán nóng nhập khẩu từ Trung Quốc tại Việt Nam hiện khoảng 13,2 triệu đồng/tấn (518 USD/tấn), cao hơn 50 USD so với giá nội địa Trung Quốc ở mức 475 USD do chi phí logistics. Trong khi đó, giá thép cán nóng của Hòa Phát vào khoảng 13,5 triệu đồng/tấn (527 USD/tấn), khiến sản phẩm của Hòa Phát kém cạnh tranh hơn 10 USD so với thép nhập khẩu từ Trung Quốc.

Do đó, VnDirect nhận định với mức thuế trung bình 23,5%, giá thép cán nóng nhập khẩu từ Trung Quốc sẽ kém cạnh tranh hơn đáng kể so với giá thép cán nóng của Hòa Phát. Giá thép cán nóng của Hòa Phát có thể thấp hơn giá nhập khẩu từ Trung Quốc tới 2,8 triệu đồng (109 USD), giả định không có thay đổi trong giá nội địa Trung Quốc và nguồn cung thép nhập khẩu giảm đáng kể.

Tuy nhiên, Hòa Phát có thể dần nâng giá bán bình quân (ASP) thép cán nóng trong nước thêm 1-1,5 triệu đồng/tấn (40-60 USD) trong năm 2025 do: Thứ nhất, hấp thụ nguồn cung giá rẻ ngắn hạn. Lượng tồn kho lớn của thép cán nóng giá rẻ nhập khẩu từ Trung Quốc vẫn còn tại Việt Nam, cần thời gian để thị trường nội địa hấp thụ.

Thứ hai, trong ngắn hạn, các nguồn nhập khẩu thép khác từ Ấn Độ, Nhật Bản, Hàn Quốc có thể được lựa chọn nhiều hơn. Về dài hạn, thép Trung Quốc có thể tiếp cận Việt Nam thông qua Lào và Campuchia bằng cách mở cơ sở sản xuất tại các nước này, do hiện tại cả hai quốc gia đều không áp thuế đối với thép Trung Quốc.

Thứ ba, hạn chế xuất khẩu và áp lực giá nội địa Trung Quốc. Ngành công nghiệp thép của Trung Quốc đang chịu áp lực ngày càng tăng khi các thị trường xuất khẩu chủ chốt, chiếm ít nhất 23% tổng lượng xuất khẩu của Trung Quốc, trở nên khó tiếp cận hơn.

Việt Nam đã áp dụng thuế chống bán phá giá (AD) đối với thép cuộn cán nóng (HRC) của Trung Quốc (trước đây chiếm 13% lượng xuất khẩu của Trung Quốc), trong khi Mỹ áp dụng thuế 25% đồng nhất đối với tất cả các quốc gia, bao gồm các điểm đến xuất khẩu chính của Trung Quốc (chiếm ít nhất 10% tổng lượng xuất khẩu). Điều này khiến giá thép trong nước của Trung Quốc có thể sẽ tiếp tục chịu áp lực.

Trong hai năm qua, sản lượng thép của Trung Quốc giảm chậm hơn so với nhu cầu trong nước do phụ thuộc vào xuất khẩu để bù đắp tình trạng cung thừa. Với sự gián đoạn xuất khẩu đột ngột này, các nhà sản xuất thép Trung Quốc có thể đối mặt với một cuộc khủng hoảng sâu hơn, khi thị trường trong nước vẫn yếu ớt.

VnDirect đánh giá đuyết định áp thuế chống bán phá giá có lợi cho các nhà sản xuất HRC trong nước như HPG và Formosa, vì họ có thể tăng giá bán và mở rộng thị phần tại Việt Nam. HPG có thể hưởng lợi đáng kể khi có kế hoạch ra mắt công suất HRC mới 5,6 triệu tấn trong ba năm tới, định vị mình là nhà lãnh đạo thị trường HRC trong tương lai.

Ngược lại, các nhà sản xuất phụ thuộc vào HRC làm nguyên liệu đầu vào như HSG, NKG và GDA sẽ đối mặt với chi phí nguyên liệu thô cao hơn. Tuy nhiên, họ có thể giảm thiểu tác động bằng cách tăng giá bán hoặc tăng cường nhập khẩu HRC từ Ấn Độ.

VnDirect cũng dự báo rằng Bộ Công Thương Việt Nam sẽ công bố kết quả điều tra AD19 trong quý này, có khả năng dẫn đến việc áp thuế chống bán phá giá đối với một số sản phẩm tôn mạ nhập khẩu từ Trung Quốc, điều này sẽ mang lại lợi ích cho HSG, NKG, HPG và GDA.

MỚI

Bức tranh đa chiều ngành thép

Ngành thép Việt Nam khép lại quý cuối năm 2024 với bức tranh đa chiều - các ông lớn trong ngành bắt đầu chững lại, trong khi các doanh nghiệp nhỏ lại ghi nhận những bước tiến ấn tượng.

"Vua thép" Hòa Phát (HOSE: HPG) dù vẫn giữ vững ngôi vị dẫn đầu ngành nhưng đã ghi nhận bước lùi nhẹ về lợi nhuận. Doanh nghiệp này báo cáo doanh thu đi ngang và lợi nhuận ròng quý cuối năm 2024 sụt giảm 6%, xuống còn 2,800 tỷ đồng.

Nguyên nhân chính đến từ sự sụt giảm sản lượng tiêu thụ, đặc biệt là ở mảng thép HRC khi giá giảm và phải đối mặt với sự cạnh tranh gay gắt từ thép Trung Quốc trong bối cảnh nhu cầu thị trường yếu.

Sản lượng thép thô và sản lượng bán hàng của HPG

Trong phân khúc tôn mạ, CTCP Hoa Sen (HSG) nổi lên như một điểm sáng với doanh thu thuần đạt 10,200 tỷ đồng, tăng 12.6% so với cùng kỳ. Đặc biệt, lợi nhuận ròng của doanh nghiệp này tăng mạnh 60%, lên gần 166 tỷ đồng.

Ngược lại, Tôn Nam Kim (NKG) và Tôn Đông Á (GDA) chỉ lãi khiêm tốn, lần lượt ghi nhận 18 tỷ đồng và 21 tỷ đồng trong quý 4/2024. Với Tôn Nam Kim, áp lực chi phí tài chính và vận hành đã bào mòn lợi nhuận; trong khi Tôn Đông Á có hoạt động kinh doanh cốt lõi giảm mạnh trong quý.

Doanh nghiệp nhỏ thắng lớn

Điểm sáng đáng chú ý của thị trường trong quý 4 đến từ một số doanh nghiệp vừa và nhỏ.

CTCP Gang thép Thái Nguyên (TIS) và CTCP Ống thép Việt Đức VG PIPE (VGS) tăng trưởng lợi nhuận ấn tượng, lần lượt đạt 391% và 188%. Mức tăng trưởng mạnh chủ yếu nhờ sự hồi phục của hoạt động kinh doanh cùng với mức nền thấp ở cùng kỳ năm trước.

Riêng với TIS, phần lớn lợi nhuận đến từ các khoản thu nhập khác, chủ yếu là từ việc hoàn nhập chi phí tiền cấp quyền khai thác khoáng sản đã trích từ những năm trước và tiền bán vật tư thu hồi trong quá trình sản xuất.

Tổng Công ty Thép Việt Nam - CTCP (UPCoM: TVN) ghi nhận lãi ròng tăng 7%, lên gần 160 tỷ đồng trong quý 4, với doanh thu tăng 36%. Nhìn lại, TVN lãi ròng gần 290 tỷ đồng trong cả năm 2024, đánh dấu bước chuyển mình tích cực sau 2 năm thua lỗ.

Kết quả kinh doanh quý 4 của các doanh nghiệp ngành thép

Nguồn: VietstockFinance

Khối thương mại thép vẫn ảm đạm

Riêng khối thương mại thép tiếp tục đối diện với những thách thức nghiêm trọng. Đầu tư thương mại SMC (HOSE: SMC) rơi vào tình thế hết sức khó khăn với khoản lỗ ròng 291.5 tỷ đồng trong quý 4. Với khoản lỗ ròng gần 270 tỷ đồng trong năm 2024, SMC đã lỗ 3 năm liên tiếp và đứng trước nguy cơ bị hủy niêm yết bắt buộc.

Tương tự, Thép Tiến Lên (HOSE: TLH) cũng ghi nhận một trong những quý kinh doanh tồi tệ nhất với khoản lỗ gần 320 tỷ đồng, phản ánh những khó khăn chồng chất từ sản lượng tiêu thụ giảm, giá vốn tăng cao đến áp lực trích lập dự phòng và chi phí tài chính.

Tựa vào nội địa trong năm 2025?

Bước sang năm 2025, các chuyên gia SSI Research đưa ra những đánh giá tích cực về triển vọng ngành thép, với thị trường nội địa được kỳ vọng sẽ là động lực tăng trưởng chủ đạo. Dự báo tăng trưởng 10% được đặt trên 2 nền tảng: Sự phục hồi của thị trường bất động sản và đà tăng đầu tư công.

Thị trường bất động sản đang cho thấy những tín hiệu khởi sắc rõ rệt khi số lượng căn hộ mở bán mới trong năm 2025 dự kiến tăng gấp đôi so với năm 2023. Đồng thời, với áp lực giải ngân trong năm cuối nhiệm kỳ 2021-2025, các dự án đầu tư công được kỳ vọng sẽ tạo ra nhu cầu đáng kể cho ngành thép.

Tuy nhiên, bức tranh xuất khẩu vẫn còn nhiều gam màu tối. Hiệp hội Thép Thế giới (WorldSteel) đưa ra dự báo thận trọng khi cho rằng nhu cầu thép toàn cầu chỉ phục hồi nhẹ 1.2% trong năm 2025, sau khi sụt giảm 0.9% trong năm 2024. Điểm sáng đến từ dự báo của Mysteel về việc sản lượng xuất khẩu thép Trung Quốc có thể giảm 9% trong năm 2025. Động thái này được kỳ vọng sẽ giúp giảm áp lực cạnh tranh và hỗ trợ ổn định giá thép toàn cầu.

Song song đó, việc Bộ Công Thương quyết định áp thuế chống bán phá giá gần 28%với thép HRC Trung Quốc được kỳ vọng sẽ giúp các doanh nghiệp Hòa Phát lấy lại thị phần trong nước.

Tác động kép từ chính sách thuế mới của Tổng thống Donald Trump

Bên cạnh những thách thức từ thị trường nội địa và quốc tế, ngành thép Việt Nam còn phải đối mặt với tác động kép từ chính sách thuế mới của Tổng thống Donald Trump.

Quyết định áp dụng mức thuế 25% đồng loạt với thép nhập khẩu của ông Trump đang tạo ra một cục diện mới trên thị trường xuất khẩu. Mặc dù mức thuế này không thay đổi so với chính sách từ năm 2018, việc các đối thủ cạnh tranh lớn như Canada, Mexico và Brazil không còn được hưởng ưu đãi miễn thuế đã mở ra cả cơ hội và thách thức cho doanh nghiệp Việt Nam.

Về mặt tích cực, các chuyên gia trong ngành nhận định: Việc xóa bỏ sự phân biệt đối xử về thuế quan có thể tạo ra sân chơi bình đẳng hơn cho doanh nghiệp Việt Nam tại thị trường Mỹ. Đây là một cơ hội đáng kể khi Việt Nam hiện đang đứng trong top 5 nhà cung cấp thép lớn nhất cho Mỹ với kim ngạch đạt 1.7 tỷ USD trong năm qua.

Tuy nhiên, ông Nghiêm Xuân Đa, Chủ tịch Hiệp hội Thép Việt Nam (VSA) cũng chỉ ra một tác động khác. Khi không còn được hưởng ưu đãi tại thị trường Mỹ, các nhà sản xuất lớn từ Canada, Mexico và Brazil có thể sẽ chuyển hướng sang các thị trường khác như châu Âu, Nhật Bản, Hàn Quốc và cả Việt Nam. Điều này có thể gia tăng áp lực cạnh tranh tại các thị trường truyền thống của doanh nghiệp Việt Nam.

Vũ Hạo

FILI

MỚI

Cổ phiếu thép( HPG, HSG, NKG, GDA): Triển vọng như thế nào giữa loạt chính sách thuế quan

Sau thời gian dài chờ đợi, ngày 21.02.2025 vừa qua, Cục phòng vệ thương mại đã công bố thuế chống bán phá giá tạm thời đối với thép HRC nhập khẩu từ Trung Quốc. Trên thị trường, các cổ phiếu ngành thép (HPG, HSG, NKG, GTA) đều tăng giá tích cực sau thông tin này.

Tuy nhiên, liệu tác động thực sự có phải là tích cực cho triển vọng kinh doanh của tất cả các Doanh nghiệp trong ngành. Nếu không thực sự tích cực cho triển vọng kinh doanh thì vì sao thị giá cổ phiếu vẫn tăng. Triển vọng các doanh nghiệp trong ngành như thế nào giữa hàng loạt các chính sách thuế quan liên tục được ban hành trong thời gian gần đây, từ của Mỹ tới Việt Nam.

Mời các nhà đầu tư đến với bài phân tích, đánh giá sau đây:

MỚI

Cổ phiếu thép đã đến ‘hồi thái lai’?

Việc Bộ Công Thương áp dụng thuế chống bán phá giá tạm thời đối với một số sản phẩm thép cán nóng có xuất xứ từ Trung Quốc mang tới tín hiệu tích cực cho nhóm cổ phiếu thép, đặc biệt là "cổ phiếu quốc dân" Hòa Phát.

Thị trường chứng khoán khởi đầu tuần mới (24/2) với cú tăng tốc bất ngờ của nhóm cổ phiếu thép. Cổ phiếu HPG (Hòa Phát), HSG (Hoa Sen), NKG (Nam Kim), TVN (VNSteel), GDA (Tôn Đông Á)… đồng loạt tăng mạnh, thậm chí chạm trần.

Đua nhau "tăng bốc"

Trong đó, cổ phiếu HPG trở thành tâm điểm khi đóng góp tích cực vào chỉ số chính. Với biên độ tăng gần 5% lên mốc 27.700 đồng/cp, thị giá HPG cũng hồi phục lên mức cao nhất nửa năm qua.

Thanh khoản của HPG cũng tăng đột biến với tổng khối lượng đạt gần 74 triệu đơn vị, giữ vững vị trí top 1 toàn thị trường trong suốt cả phiên giao dịch.

Diễn biến này xảy ra sau khi Bộ Công Thương áp dụng thuế chống bán phá giá tạm thời đối với một số sản phẩm thép cán nóng (HRC) có xuất xứ từ Trung Quốc. Đây là tín hiệu tích cực nhất định cho các doanh nghiệp sản xuất HRC nội địa.

Cụ thể, ngày 21/2/2025, Bộ Công Thương ban hành Quyết định số 460 ⁄QĐ-BCT về việc áp dụng thuế chống bán phá giá tạm thời đối với một số sản phẩm thép cán nóng có xuất xứ từ Cộng hòa Ấn Độ (Ấn Độ) và Cộng hòa nhân dân Trung Hoa (Trung Quốc).

Theo đó, mức thuế chống bán phá giá tạm thời được áp dụng với hàng hóa bị điều tra từ Trung Quốc là từ 19,38% - 27,83%. Quyết định sẽ có hiệu lực sau 15 ngày ban hành.

Trong quá trình điều tra vụ việc, thực hiện theo quy định của Luật Quản lý ngoại thương, Bộ Công Thương đã phối hợp với các đơn vị liên quan xem xét và đánh giá kỹ lưỡng tác động của hành vi bán phá giá của hàng hóa nhập khẩu đối với hoạt động của ngành sản xuất trong nước, mức độ bán phá giá của các doanh nghiệp sản xuất, xuất khẩu của Ấn Độ và Trung Quốc.

Kết quả điều tra cho thấy, mặc dù có tồn tại hành vi bán phá giá nhưng do tỷ lệ nhập khẩu hàng hóa bị điều tra từ Ấn Độ ở mức không đáng kể (dưới 3%). Vì vậy, theo quy định tại khoản 3 Điều 78 Luật Quản lý ngoại thương, hàng hóa bị điều tra từ Ấn Độ được loại khỏi phạm vi áp dụng thuế chống bán phá giá tạm thời.

Theo Bộ Công Thương, việc áp dụng thuế chống bán phá giá tạm thời nhằm ngăn chặn sự gia tăng nhập khẩu thép HRC, tránh gây thiệt hại nghiêm trọng cho ngành sản xuất thép trong nước.

"Thách thức kép" đối với nhóm tôn mạ

Hiện tại, Việt Nam chỉ có 2 đơn vị sản xuất được HRC là Tập đoàn Hoà Phát (mã HPG) và Công ty TNHH Gang Thép Hưng Nghiệp Formosa Hà Tĩnh. Nhiều tổ chức đánh giá việc áp dụng thuế chống bán phá giá có thể mang lại cho Hoà Phát và Formosa sức mạnh thị trường vượt trội, gia tăng sản lượng và giá bán, do sản lượng tiêu thụ HRC hàng năm của hai doanh nghiệp này mới chỉ đáp ứng được 39% nhu cầu hiện tại.

Theo Chứng khoán Vietcombank (VCBS), với mức thuế trong khoảng 19,38-27,83% có hiệu lực sau 15 ngày và áp dụng tạm thời trong 120 ngày, sản phẩm thép Trung Quốc khó có thể cạnh tranh với Hòa Phát.

VCBS đánh giá đây sẽ là động lực lớn giúp thúc đẩy mạnh mẽ sản lượng tiêu thụ của dự án Dung Quất 2 và là thông tin tích cực đối với kỳ vọng giá cổ phiếu.

Tương tự, Chứng khoán VPBankS nhận định Hòa Phát sẽ là doanh nghiệp hưởng lợi nhiều nhất từ tin tức này khi doanh nghiệp chuẩn bị đưa phân kỳ 1 dự án Dung Quất 2 vào hoạt động thử nghiệm.

Theo VPBankS, phân kỳ 1, dự án Dung Quất 2 sẽ giúp Hòa Phát tăng công suất sản xuất HRC lên mức 6,8 triệu tấn/năm, tăng 70% so với công suất sản xuất HRC hiện tại.

Ngược lại, công ty chứng khoán này cho rằng các doanh nghiệp tôn mạ phụ thuộc vào HRC nhập khẩu như Hoa Sen, Thép Nam Kim, Tôn Đông Á… sẽ chịu tác động tiêu cực. Tuy nhiên, nhóm các công ty này đã chủ động giảm thiểu rủi ro bằng cách đa dạng hóa nguồn HRC đầu vào.

Hơn nữa, từ báo cáo tài chính quý IV/2024, đơn vị phân tích nhận thấy các doanh nghiệp đang ghi nhận giá trị tồn kho nguyên vật liệu cùng hàng mua đi đường ở mức cao hơn so với trung bình, cho thấy dấu hiệu tích trữ trước HRC đầu vào trước khi quyết định chống bán phá giá được công bố.

Vì vậy, trong ngắn hạn, VPBankS cho rằng tác động tiêu cực tới các doanh nghiệp như Hoa Sen, Thép Nam Kim sẽ không đáng kể. Trong dài hạn, các doanh nghiệp tôn mạ sẽ phải chấp nhận sử dụng HRC nội địa hoặc nhập khẩu từ những nguồn khác Trung Quốc với giá HRC cao hơn giá HRC Trung Quốc.

Ở một diễn biến khác, cách đây ít ngày, các doanh nghiệp thép Việt đã nhận được tin không vui từ thị trường Mỹ (thị trường xuất khẩu thép lớn thứ 3 của Việt Nam năm 2024), khi nước này quyết định áp thuế 25% với tất cả các sản phẩm nhôm, thép nhập khẩu nhằm bảo hộ các nhà sản xuất nội địa.

Chứng khoán MBS đánh giá, các doanh nghiệp có tỷ trọng xuất khẩu vào Mỹ cao như Tôn Đông Á (16%), Thép Nam Kim (13%) và Hoa Sen (9%) có thể sẽ giảm nhẹ biên lợi nhuận từ việc giảm giá bán. Dù vậy, sản lượng có thể không bị tác động đáng kể do Việt Nam đang chịu mức thuế ở mức ở mức 22 – 36% (thấp hơn so với các đối tác thương mại khác khi bị áp thuế trên 60%) và Mỹ cần thêm thời gian để tìm kiếm các nhà xuất khẩu mới.

Hoa Sen xuất khẩu tôn mạ sang Mỹ với mức thuế suất khoảng 22 - 36% tuỳ mác thép, MBS dự báo Hoa Sen có thể phải giảm giá bán khoảng 3% đối với các sản phẩm hiện tại có mức thuế 22% nhằm duy trì thị phần. Tương tự, Tôn Đông Á xuất khẩu tôn mạ sang Mỹ với mức thuế suất khoảng 22 - 36% nên cũng có thể phải giảm giá bán khoảng 3%. Trong khi Thép Nam Kim xuất khẩu tôn mạ sang Mỹ với mức thuế suất khoảng 22 - 37%, để duy trì thị phần, doanh nghiệp có thể phải giảm giá bán khoảng 4%.

Như vậy, nếu chi phí nguyên liệu đầu vào là HRC tăng dẫn tới giá thành sản phẩm tăng cao, các doanh nghiệp như Hoa Sen, Nam Kim hay Tôn Đông Á có thể gặp khó khăn khi cạnh tranh với các nước khác, đặc biệt là trên thị trường Mỹ, nơi hàng Việt Nam đã bị áp thuế 25%.

MỚI

Thách thức kép với Hoa Sen (HSG), Nam Kim (NKG), Tôn Đông Á (GDA)

Sau khi Mỹ tuyên bố tăng 25% thuế nhập khẩu thép, thì HRC - nguyên liệu đầu vào của các nhà sản xuất tôn mạ, ống thép cũng đứng trước khả năng tăng giá, gây thách thức kép với các doanh nghiệp.

Ngày 21/02, Bộ Công thương đã ban hành quyết định về việc áp dụng thuế chống bán phá giá tạm thời đối với một số sản phẩm thép cán nóng (HRC) có xuất xứ từ Trung Quốc, dao động từ 19,38% đến 27,83% và sẽ có hiệu lực sau 15 ngày kể từ ngày ban hành quyết định.

Theo Bộ Công thương, việc áp dụng thuế chống bán phá giá tạm thời nhằm ngăn chặn sự gia tăng nhập khẩu thép HRC, tránh gây thiệt hại nghiêm trọng cho ngành sản xuất thép trong nước.

Hiện tại, Việt Nam chỉ có 2 đơn vị sản xuất được HRC là Tập đoàn Hoà Phát (mã HPG) và Công ty TNHH Gang Thép Hưng Nghiệp Formosa Hà Tĩnh. Nhiều tổ chức đánh giá, việc áp dụng thuế chống bán phá giá có thể mang lại cho Hoà Phát và Formosa sức mạnh thị trường vượt trội, gia tăng sản lượng và giá bán.

Trong đó, chuyên viên phân tích Công ty Chứng khoán VCBS, CFA Vũ Thế Duyệt nhận định, với mức thuế này, thép Trung Quốc khó có thể cạnh tranh với Hoà Phát, nên đây sẽ là động lực lớn giúp thúc đẩy mạnh mẽ sản lượng tiêu thụ của Dung Quất 2.

Theo kế hoạch, dự án Dung Quất 2 sẽ chạy thử nghiệm lò cao đầu tiên vào quý I/2025 trước khi đi vào vận hành chính thức, nâng công suất HRC hàng năm của Hòa Phát lên 5,6 triệu tấn. Giai đoạn 2 của dự án dự kiến hoàn thành vào cuối năm 2025, bổ sung thêm 2,8 triệu tấn, nâng tổng công suất lên 8,4 triệu tấn mỗi năm.

Trái với sự phấn khởi của Hoà Phát hay Formosa, việc áp thuế này có thể dẫn đến tình trạng thiếu hụt nguồn cung và tăng giá nguyên liệu, tác động tiêu cực đến các nhà sản xuất tôn mạ và ống thép ở hạ nguồn như Tập đoàn Hoa Sen (mã HSG), Thép Nam Kim (mã NKG), Tôn Đông Á (mã GDA),…

Tại đánh giá trước đó, Chứng khoán Vietcap đã nhấn mạnh việc áp dụng thuế chống bán phá giá đối với HRC sẽ ảnh hưởng các nhà sản xuất tôn mạ trong nước khi họ sử dụng HRC làm nguyên liệu đầu vào. Các nhà sản xuất tôn mạ sẽ chỉ được hưởng lợi từ thuế chống bán phá giá đối với tôn mạ.

Vào tháng 03/2024, các công ty tôn mạ, ống thép Việt Nam (gồm ba doanh nghiệp trên) đã có văn bản khẳng định, Hoà Phát và Formosa luôn bán HRC cho các doanh nghiệp tôn mạ và ống thép Việt Nam với giá cao hơn giá họ nhập khẩu từ 10 – 20 USD/tấn, cao điểm có thể chênh lệch tới 40 – 50 USD/tấn.

Hoà Phát và Formosa còn là hai doanh nghiệp duy nhất sản xuất được HRC tại Việt Nam với thị phần gần 80% ngành HRC nội địa, còn 20% được cung cấp bởi các công ty thương mại nhập khẩu HRC và bán lại cho các công ty tôn mạ và ống thép, chính điều này có thể dẫn đến khả năng độc quyền sản phẩm HRC đẩy giá nguyên liệu lên quá cao.

“Việc áp thuế phòng vệ thương mại hoặc xây dựng bất kỳ hàng rào thuế quan, phi thuế quan nào khác đối với HRC nhập khẩu đều làm giảm khả năng cạnh tranh của các doanh nghiệp sản xuất tôn mạ và ống thép nội địa”, các doanh nghiệp sản xuất tôn mạ lo ngại.

Theo số liệu hải quan, trong năm 2024, lượng nhập khẩu thép cán nóng đạt 12,6 triệu tấn, tăng hơn 33% so với năm 2023. Đặc biệt, sau khi Bộ Công thương khởi xướng điều tra vào tháng 07/2024, lượng thép nhập từ Trung Quốc vẫn tiếp tục tăng đáng kể. Điều này cho thấy nhu cầu của HRC tại thị trường Việt Nam là rất lớn và việc áp thuế chống bán phá giá có thể dẫn đến tăng giá HRC, gây áp lực lên chi phí sản xuất của các doanh nghiệp, ảnh hưởng đến biên lợi nhuận.

Ở một diễn biến khác, chỉ cách đây ít ngày, các doanh nghiệp thép Việt đã nhận được tin không vui từ thị trường Mỹ (thị trường xuất khẩu thép lớn thứ 3 của Việt Nam năm 2024), khi nước này quyết định áp thuế 25% vào tất cả các sản phẩm nhôm, thép nhập khẩu nhằm bảo hộ các nhà sản xuất nội địa.

Công ty Chứng khoán MBS đánh giá, các doanh nghiệp có tỷ trọng xuất khẩu vào Mỹ cao như GDA (16%), NKG (13%) và HSG (9%) có thể sẽ giảm nhẹ biên lợi nhuận từ việc giảm giá bán. Dù vậy, sản lượng có thể không bị tác động đáng kể do Việt Nam đang chịu mức thuế ở mức ở mức 22 – 36% (thấp hơn so với các đối tác thương mại khác khi bị áp thuế trên 60%) và Mỹ cần thêm thời gian để tìm kiếm các nhà xuất khẩu mới.

HSG xuất khẩu tôn mạ sang Mỹ với mức thuế suất khoảng 22 - 36% tuỳ mác thép, MBS dự báo HSG có thể phải giảm giá bán khoảng 3% đối với các sản phẩm hiện tại có mức thuế 22% nhằm duy trì thị phần. Tương tự, GDA xuất khẩu tôn mạ sang Mỹ với mức thuế suất khoảng 22 - 36% nên cũng có thể phải giảm giá bán khoảng 3%. Trong khi NKG xuất khẩu tôn mạ sang Mỹ với mức thuế suất khoảng 22 - 37%, để duy trì thị phần, NKG có thể phải giảm giá bán khoảng 4%.

Như vậy, nếu chi phí nguyên liệu đầu vào là HRC tăng dẫn tới giá thành sản phẩm tăng cao, các doanh nghiệp như Hoa Sen, Nam Kim hay Tôn Đông Á có thể gặp khó khăn khi cạnh tranh với các nước khác, đặc biệt là trên thị trường Mỹ, nơi hàng Việt Nam đã bị áp thuế 25%.

MỚI

Ngành thép sẵn sàng 'vào sóng'

Đa phần các tổ chức phân tích đều đánh giá tích cực đối với những chính sách thuế áp dụng cho các sản phẩm thép mới được công bố.

Bộ Công Thương vừa ban hành quyết định áp dụng thuế chống bán phá giá (CBPG) tạm thời đối với một số sản phẩm thép cuộn cán nóng (HRC) có xuất xứ từ hai 'ông lớn' là Trung Quốc và Ấn Độ.

Cùng thời điểm thông tin được công bố, hàng loạt những tổ chức phân tích, đầu tư hàng đầu tại Việt Nam như công ty chứng khoán Vietcombank (VCBS), SSI, VietCap hay Shinhan (SSV) đã đồng loạt đưa ra những báo cáo tích cực về kết quả kinh doanh cũng như góc nhìn khả quan về triển vọng tăng trưởng của Tập đoàn Hòa Phát nói riêng và toàn ngành thép nói chung.

Thắng lợi của Hòa Phát và Formusa

Cụ thể, Bộ Công Thương đã quyết định áp mức CBPG tạm thời đối với thép HRC Trung Quốc từ 19,38 - 27,83%, có hiệu lực sau 15 ngày kể từ ngày ban hành quyết định và kéo dài trong 120 ngày.

Mặc dù có hành vi bán phá giá, nhưng do tỷ lệ nhập khẩu hàng hóa bị điều tra từ Ấn Độ ở mức không đáng kể (dưới 3%), nước này được loại khỏi phạm vi áp dụng thuế chống bán phá giá tạm thời.

Năm 2024, lượng thép cán nóng nhập khẩu đạt 12,6 triệu tấn, tăng hơn 33% so với năm 2023. Đặc biệt, sau khi Bộ Công Thương khởi xướng điều tra vào tháng 7/2024, thép nhập khẩu từ Trung Quốc vẫn tiếp tục tăng mạnh, làm dấy lên lo ngại về tác động tiêu cực đến thị trường trong nước.

Trước đó, hồi tháng 3/2024, Tập đoàn Hòa Phát và Formosa đã gửi hồ sơ yêu cầu điều tra chống bán phá giá đối với sản phẩm thép HRC nhập khẩu từ Trung Quốc và Ấn Độ lên Cục Phòng vệ thương mại nhằm kiểm soát đà tăng nhập khẩu và bảo vệ ngành sản xuất trong nước.

Sản lượng nhập khẩu thép Trung Quốc sụt giảm mạnh trong giai đoạn gần đây. Ảnh: VCBS, Tổng cục Hải quan

Theo đánh giá mới nhất của VCBS, với mức thuế này, thép Trung Quốc khó có thể cạnh tranh với Hòa Phát. Tổ chức này cho rằng đây sẽ là động lực lớn giúp thúc đẩy mạnh mẽ sản lượng tiêu thụ của Dung Quất 2 và là thông tin tích cực đối với ‘đầu tàu’ số 1 ngành thép Việt Nam.

Được biết, đại dự án Dung Quất 2 của Hòa Phát đang đi tới những bước cuối cùng để có thể đi vào hoạt động chính thức, hiện tại dự án đang dừng lại ở mức chạy thử và chờ thuế CBPG chính thức đưa ra. Sản phẩm chính của Dung Quất 2 chính là sản phẩm HRC với công suất dự kiến 5,6 triệu tấn/năm.

Sau khi dự án hoàn thành và hoạt động hết công suất sau 2-3 năm, quy mô doanh thu của tập đoàn có thể duy trì ở mức 175.000-200.000 tỷ đồng/năm với lãi ròng ước tính khoảng 20.000 tỷ đồng-25.000 tỷ đồng.

Bên cạnh tin vui từ chính sách, thép HRC Trung Quốc cũng đã có dấu hiệu giảm xuất khẩu vào Việt Nam trong trong tháng 1/2025, chỉ còn 537 nghìn tấn, giảm so với mặt bằng 800 nghìn đến 1 triệu tấn thép mỗi tháng trước đó.

Thêm nữa, thị trường bất động sản trong nước sau nhiều chính sách hỗ trợ của chính phủ và mặt bằng lãi suất thấp đã có dấu hiệu phục hồi đáng kể so với giai đoạn đóng băng trước đó. Tiêu thụ thép của Hòa Phát gắn liền với xây dựng, đầu tư công trong nước và dự kiến tiếp tục duy trì tốt.

Đồng quan điểm với VCBS về triển vọng thị trường tiêu thụ, Dung Quất 2 đi vào hoạt động và chính sách thuế CBPG được áp dụng, SSI cho rằng dự án này sẽ giúp sản lượng tiêu thụ HRC của Hòa Phát tăng 70% lên 5 triệu tấn trong năm 2025.

Đồng thời, biên lợi nhuận gộp tiếp tục được cải thiện giúp kỳ vọng lợi nhuận của Hòa Phát sẽ tăng 28% lên 15,3 nghìn tỷ đồng trong năm 2025.

Doanh nghiệp tôn, mạ sẵn sàng

Trên thực tế, khác với Hòa Phát, động thái áp thuế CBPG với thép nhật khẩu từ Trung Quốc có thể tác động tiêu cực đến các doanh nghiệp tôn, mạ khi mà thép HRC vốn được sử dụng làm nguyên liệu đầu vào cho sản xuất.

Tuy vậy, các công ty này cũng phần nào có sự chuẩn bị trước cho khả năng áp thuế ngay từ năm ngoái khi cố gắng tích trữ một lượng hàng tồn kho đáng kể.

Theo thông tin báo cáo tài chính, giai đoạn giá thép sụt giảm mạnh và đi ngang ở nền giá thấp, Hoa Sen đã duy trì lượng hàng tồn kho khoảng 10-12.000 tỷ đồng trong năm 2024, tăng trung bình 40-50% so với cùng kỳ năm 2023.

Tương tư, Nam Kim cũng gia tăng tích trữ hàng tồn kho lên mức cao nhất gần 6.700 tỷ đồng vào giai đoạn cuối năm, cao hơn trung bình 15-20% so với cùng kỳ năm 2023.

Bên cạnh những kỳ vọng từ sự hồi phục thị trường bất động sản, đẩy mạnh đầu tư công, VCBS đánh giá triển vọng lãi suất hạ trên toàn thế giới giúp kích thích thị trường nhà ở tại các quốc gia đối tác chủ lực của Việt Nam như Mỹ, châu Âu, ASEAN.

Điều này tiếp tục là bàn đạp cho thị trường xuất khẩu thép thuận lợi và duy trì được mức sản lượng tốt trong các quý tiếp theo, đặc biệt với các doanh nghiệp có sản lượng xuất khẩu cao như Nam Kim, Hoa Sen …

Ngoài ra, yếu tố thay đổi lớn tới nhu cầu thép toàn thế giới tới từ Trung Quốc sau biện pháp kích thích lớn nhất từ đại dịch. VCBS cho rằng, nhu cầu cho ngành thép Trung Quốc đã tạo đáy và có nhiều động lực phục hồi và kích thích giá thép tăng trong năm tới.

Như một động thái phản ứng thông tin áp thuế CBPG được đưa ra, ngoài Hòa Phát, nhiều đơn vị lớn trong ngành khác như Hoa Sen, Nam Kim, Thép Việt Nhật hay cả Thép Pomina đều đồng loạt thông báo tăng giá bán các sản phẩm tôn, thép từ vài trăm nghìn đến cả triệu đồng/tấn.

Tỷ trọng xuất khẩu thép Mỹ/ tổng sản lượng của các doanh nghiệp lớn. Ảnh: SSV

Thêm nữa, một thay đổi khác đáng chú ý về chính sách thuế quan là việc Bộ Thương mại Hoa Kỳ đã công bố kết quả điều tra sơ bộ để chuẩn bị áp dụng thuế chống trợ cấp với các sản phẩm tôn mạ chống ăn mòn với các doanh nghiệp sản xuất tại Việt Nam.

Tuy vậy, đa phần các tổ chức phân tích đều đánh giá ngành thép không thực sự bị ảnh hưởng bới chính sách này.

Theo công ty chứng khoán Shinhan, trước đây, các đồng minh của Mỹ được miễn trừ thuế này bao gồm Argentina, Brazil, Canada, EU, Hàn Quốc, Nhật Bản và Vương quốc Anh.

Thời điểm hiện tại, sự cạnh tranh trở nên công bằng hơn khi tất cả các nhà sản xuất phải đối mặt với cùng một mức thuế. Về sản lượng, tổ chức này cho rằng chính sách thuế mới này sẽ tạo cơ hội xuất khẩu trực tiếp sang Mỹ cho Hòa Phát và các khách hàng của công ty như Nam Kim, Hoa Sen hay Tôn Đông Á.