Tôn Đông Á sắp mở công ty ở Indonesia để kinh doanh thép cuộn

Giá mủ cao su tăng hàng chục phần trăm, giúp lợi nhuận quý 3/2024 của các doanh nghiệp kinh doanh mặt hàng này tăng bằng lần so với cùng kỳ, đồng thời cũng khiến không ít bên lo lắng.

Nếu lãi từ tỷ giá được các doanh nghiệp xuất khẩu cao su thành phẩm nhắc đến nhiều trong quý 2 trước đó thì đến quý 3, giá mủ cao su là chủ đề chính.

Thống kê của VietstockFinance cho thấy, 11 doanh nghiệp bán mủ cao su, với phần lớn nằm trong hệ thống Tập đoàn Cao su, hầu hết báo lãi tăng bằng lần. Các công ty cùng kỳ thua lỗ thì nay đều có lãi.

Trong khi đó, lợi nhuận 4 công ty cao su thành phẩm phân hóa. Việc giá nguyên vật liệu này tăng mạnh đã tạo không ít khó khăn.

Quý 3, tổng doanh thu ngành đạt 12.4 ngàn tỷ đồng, tăng 16%. Tổng lãi ròng hơn 1.4 ngàn tỷ đồng, gấp 2.2 lần.

“Giá bán mủ cao su tăng”

“Giá bán mủ cao su tăng” là cụm từ xuất hiện trong mọi giải trình chênh lệch lợi nhuận quý 3 năm nay so với cùng kỳ của các doanh nghiệp trồng và kinh doanh mủ cao su.

Với mức giá bán mủ cao su bình quân tăng trên 40%, GVR và các thành viên như RTB, TRC, HRC báo lãi tăng bằng lần so với cùng kỳ.

Trong đó, lãi ròng Cao su Tân Biên (UPCoM: RTB) gấp 11 lần, đạt 80 tỷ đồng, không chỉ nhờ giá đầu ra tăng mà giá vốn còn ghi giảm. Lãi gộp cũng như tỷ lệ biên lãi gộp lên cao nhất 3 năm. Thanh lý vườn cây cao su cũng góp phần đáng kể vào kết quả cuối cùng.

Câu chuyện tương tự diễn ra với TRC và HRC. Lãi ròng Cao su Tây Ninh T hơn 73 tỷ đồng, cao nhất 10 năm. Không chỉ giá bán, sản lượng Cao su Hòa Bình H đợt này cũng cải thiện, đưa doanh thu và lãi gộp lên mặt bằng cao thời gian gần đây, thu lãi gấp 4 lần.

Sản lượng Cao su Đồng Phú D giảm, nhưng giá tăng đã giúp Công ty tăng trưởng cả doanh thu và lợi nhuận.

Giá bán mủ cao su tăng, không còn lỗ công ty liên doanh/liên kết, tăng thu nhập từ bồi thường thu hồi đất, trả đất về địa phương là những lý do giúp lãi ròng Tập đoàn Công nghiệp Cao su Việt Nam - CTCP gấp 3 lần cùng kỳ, đạt gần ngàn tỷ đồng.

Duy nhất Cao su Phước Hòa giảm lãi, do không phát sinh doanh thu một lần từ cho thuê mới đất và hạ tầng khu công nghiệp. Mảng cao su tích cực giữ cho kết quả không lùi quá sâu.

Nhóm GVR và các công ty thành viên báo lãi tăng bằng lần (Đvt: tỷ đồng)

Lãi gộp tăng nhiều lần

Bên ngoài hệ thống Tập đoàn Cao su, doanh thu và lãi gộp của DRG, SBR hay TNC cũng hưởng lợi thấy rõ và tăng nhiều lần khi mủ cao su tăng giá. Phần lớn cổ phần các doanh nghiệp này thuộc về UBND các tỉnh Đắk Lắk, Bình Phước và Bà Rịa - Vũng Tàu.

So với DPR hay HBR, giá mủ đầu ra của Cao su Đắk Lắk (UPCoM: DRG) tăng thấp hơn, chỉ khoảng 27%, nhưng đủ giúp lãi gộp tăng 609%. Lãi ròng theo đó tăng 473%.

Doanh thu Cao su Sông Bé (UPCoM: SBR) lên đỉnh 5 năm. Lợi nhuận sau khấu trừ giá vốn gấp 5.5 lần, nhờ tăng giá mủ cao su SVR3L. Công ty nhà nước này lãi ròng hơn 17 tỷ đồng, trong khi cùng kỳ thua lỗ.

Lãi gộp Cao su Thống Nhất T đạt 12.5 tỷ đồng, gấp 3.4 lần quý 3 năm ngoái và cao nhất trong hơn chục năm qua.

Kết quả nhóm doanh nghiệp cao su nhà nước còn lại cũng tích cực không kém (Đvt: tỷ đồng)Nguồn: VietstockFinance

Tỷ giá “hết phép”?

Ở nhóm cao su thành phẩm, việc giá mủ cao su tăng mạnh lại là nguyên nhân chính khiến kết quả kém đi. Lợi nhuận các công ty phụ thuộc nhiều vào xuất nhập khẩu như CSM và DRC còn bị ảnh hưởng đáng kể bởi lỗ tỷ giá.

Trong 3 cái tên sản xuất lốp xe, duy nhất Công nghiệp Cao su Miền Nam C lãi tăng dù doanh thu đi lùi, nhờ giảm hơn một nửa chi phí bán hàng. Lãi ròng của CSM đạt gần 23 tỷ đồng trong quý 3, chịu ảnh hưởng không nhỏ từ việc lỗ ròng tỷ giá gần 20 tỷ đồng.

Cao su Đà Nẵng cũng cho biết, tỷ giá giảm là 1 trong 2 nguyên nhân khiến lợi nhuận cuối cùng lùi đến 40%. Lý do còn lại là giá nguyên vật liệu tăng cao, dù doanh thu DRC đạt hơn 1.2 ngàn tỷ đồng.

Hoạt động của Cao su Sao Vàng S không chịu nhiều tác động của tỷ giá. Chủ thương hiệu lốp xe SRC vẫn duy trì mặt bằng doanh thu cao, nhưng giảm lãi do giá vốn tăng nhiều hơn.

Riêng Cao su Bến Thành B không kinh doanh săm lốp xe và cũng ít chịu ảnh hưởng từ tỷ giá, đang trên đà thuận lợi với doanh thu 124 tỷ đồng, liên tục lập đỉnh mới kể từ quý 2.

BRC lãi ròng gần 8 tỷ đồng - mức cao đáng kể từ khi hoạt động. Sản phẩm băng tải và cao su kỹ thuật là yếu tố chủ chốt mang về kết quả tích cực.

Một số công ty cao su thành phẩm gặp bất lợi khi giá mủ cao su tăng (Đvt: tỷ đồng)Nguồn: VietstockFinance

Buộc tăng giá bán để bù đắp?

Các công ty chứng khoán dự báo: giá cao su tự nhiên sắp tới sẽ khó giảm, thậm chí tiếp tục duy trì ở mức cao qua năm 2025. Theo Chứng khoán Bảo Việt (BVSC), nguyên nhân do loạt yếu tố tác động như thiếu hụt nguồn cung toàn cầu, thay đổi thời tiết.

Triển vọng tăng trưởng lợi nhuận sau thuế của các công ty trong mảng này, theo đó, có thể tăng 38% trong năm 2025, thuộc nhóm cao nhất và chỉ thấp hơn ngành bán lẻ, phân bón và khu công nghiệp.

Ngược lại, áp lực lợi nhuận của các doanh nghiệp sản xuất cao su thành phẩm nhiều khả năng sẽ tăng lên trong thời gian tới do giá đầu vào tăng mạnh.

BVSC nhận định, DRC chưa thể đẩy giá bán sang khách hàng kịp thời, khiến dự báo về lợi nhuận đối với công ty sản xuất lốp xe có trụ sở tại Đà Nẵng giảm nhẹ sau khi năm 2024 kết thúc. DRC có kế hoạch tiếp tục tăng giá bán tất cả sản phẩm khoảng 3-5% vào tháng 12, sau khi đã tăng 3% vào đầu tháng 7.

Tử Kính

FILI

Chính sách giải cứu BĐS của Trung Quốc: Ngành thép Việt Nam có hưởng lợi?

Nhiều chuyên gia phân tích và doanh nghiệp cũng kỳ vọng rằng ngành thép Việt Nam cũng sẽ được hưởng lợi từ những động thái này.

Ông Phạm Công Thảo, Phó Tổng Giám đốc Tổng Công ty Thép Việt Nam (TVN), cho rằng nhận định ngành thép Việt Nam sẽ tích cực hơn nhờ ảnh hưởng gián tiếp từ chính sách của Trung Quốc.

Cụ thể, khi thị trường bất động sản được “cứu” thì lượng tiêu thụ thép tại Trung Quốc sẽ tăng lên và các doanh nghiệp không còn quá áp lực trong việc phải đẩy mạnh xuất khẩu thép sang các nước khác, trong đó có Việt Nam. Điều này tạo điều kiện cho giá thép thế giới hồi phục.

Lãnh đạo của một doanh nghiệp thép đầu ngành cho rằng gói hỗ trợ lần này có sự khác biệt lớn so với các lần trước. Theo đó, PBOC “đánh” thẳng vào biến số quan trọng nhất, ảnh hưởng đến cung tiền là giảm tỷ lệ dự trữ bắt buộc. Điều này đồng nghĩa, các ngân hàng có thể cho vay nhiều hơn đi cùng với giảm lãi suất.

“Trung Quốc dùng một lúc hai “chiêu” để tăng cung tiền ra thị trường, từ đó kích thích được thị trường bất động sản. Tôi cho rằng họ sẽ kéo dài chính sách này. Do đó, tác động đối với với thị trường bất động sản và ngành thép sẽ mạnh”, ông nói.

Sau giai đoạn khó khăn, ngành thép Việt Nam đã có những dấu hiệu phục hồi đáng kể trong nửa đầu năm 2024. Tuy nhiên, bức tranh tươi sáng này đang bị che phủ bởi những đám mây đen mang tên "khủng hoảng ngành thép Trung Quốc" và "rào cản thương mại từ phương Tây".

Khởi sắc đầu năm

Nhìn lại, số liệu từ Hiệp hội Thép Việt Nam (VSA) cho thấy, sự khởi sắc rõ rệt trong tiêu thụ thép nội địa 6 tháng đầu năm. Trong đó, thép xây dựng tăng 4%, thép ống tăng 3% và đặc biệt tôn mạ tăng mạnh 22% so với cùng kỳ năm trước. Theo CTCK VCBS, đà hồi phục này cho thấy sự “ấm lên” của thị trường bất động sản, đặc biệt, ở khu vực miền Bắc và miền Nam, cùng với nhu cầu xây dựng nhà ở dân sinh tăng cao.

Xuất khẩu cũng là điểm sáng đáng chú ý. Thống kê từ Tổng cục Hải quan cho thấy, kim ngạch xuất khẩu thép 6 tháng đầu năm đạt gần 4.8 tỷ USD, tăng 12% so với cùng kỳ năm trước.

Các ông lớn thị uy sức mạnh

Bối cảnh hồi phục cũng tạo môi trường thuận lợi để các doanh nghiệp thép “gặt hái” lợi nhuận.

Trong quý 2/2024, Tập đoàn Hòa Phát (HPG) tiếp tục khẳng định vị thế dẫn đầu với doanh thu thuần đạt 39,556 tỷ đồng, tăng 34% so với cùng kỳ năm trước. Đặc biệt, lợi nhuận ròng của HPG đạt 3,319 tỷ đồng, gấp 2.3 lần cùng kỳ.

Kết quả tích cực đến từ sản lượng tiêu thụ tăng mạnh 44% so với cùng kỳ, (chủ yếu từ mảng thép xây dựng), biên lợi nhuận phục hồi và giảm lỗ tỷ giá.

Không kém cạnh, các ông lớn ngành tôn mạ cũng có lãi ròng tăng vọt so với cùng kỳ. Tập đoàn Hoa Sen (HSG) và Thép Nam Kim (NKG) ghi nhận lãi tương ứng 273 tỷ đồng và 219 tỷ đồng.

Theo VCBS, HSG và NKG lãi đậm nhờ xuất khẩu sang EU, Mỹ hồi phục mạnh trong bối cảnh nguồn cung tại khu vực này có dấu hiệu thiếu hụt. Đồng thời giá HRC khá ổn định trong quý 1 giúp cho các công ty không cần ghi nhận trích lập tồn kho quá lớn trong quý 2 (các công ty tôn mạ thường nhập kho trước 3 tháng).

Kết quả kinh doanh của các công ty thép trong quý 2

Đvt: Tỷ đồng

Bên cạnh đó, một số doanh nghiệp khác trong ngành cũng cho thấy sự cải thiện đáng kể. Tổng Công ty Thép Việt Nam (TVN) có mức tăng trưởng doanh thu ấn tượng 49% và chuyển lỗ thành lãi 126 tỷ đồng.

Tuy nhiên, không phải tất cả các doanh nghiệp đều có kết quả khả quan. Thép SMC (SMC) và Tập đoàn Thép Tiến Lên (TLH) lỗ ròng hơn 100 tỷ đồng.

Bức tranh thị phần cũng có nhiều thay đổi theo hướng có lợi cho các ông lớn đầu ngành trong 6 tháng đầu năm.

Ở mảng thép xây dựng, Hòa Phát tiếp tục gia tăng thị phần trong bối cảnh các nhà sản xuất trong ngành gặp khó khăn việc duy trì hoạt động kinh doanh, phải cắt giảm nhân sự, thanh lý tài sản. Ở mảng tôn mạ, HSG, NKG gia tăng được thị phần tốt khi GDA mất thị phần.

Nguồn: VCBS

Theo báo cáo từ CTCK VCBS, các ông lớn ghi nhận mức hồi phục mạnh nhờ “lợi thế quy mô, thương hiệu và công nghệ đã giúp các công ty này gia tăng thị phần tại nội địa, tận dụng được nhịp hồi phục của thị trường xây dựng trong nước. Ngoài ra, nhóm dẫn đầu cũng khá nhạy bén trước cơ hội xuất khẩu, tạo ra lợi nhuận vượt dự báo, đặc biệt là trong phân khúc tôn mạ”.

“Mùa đông khắc nghiệt”

Mặc dù có những dấu hiệu tích cực, ngành thép Việt Nam đang phải đối mặt với nhiều "cơn gió ngược". Đáng chú ý nhất là cảnh báo từ China Baowu Steel, hãng sản xuất thép lớn nhất thế giới, về một cuộc khủng hoảng nghiêm trọng trong ngành thép Trung Quốc và có thể lan rộng toàn cầu.

Tại cuộc họp bán niên, Chủ tịch Hu Wangming ví von, ngành thép Trung Quốc như đang trải qua một "mùa đông khắc nghiệt" - một thách thức còn tồi tệ hơn cả những cú sốc lớn trong các năm 2008 và 2015. "Mùa đông này sẽ kéo dài hơn, lạnh hơn và khó chịu đựng hơn chúng ta dự đoán," ông nói với nhân viên. Trong cuộc họp này, Chủ tịch Baowu nhấn mạnh nhiều tới rủi ro về nhu cầu và giá thép.

Nhìn rộng ra, Trung Quốc, đất nước sản xuất thép đứng đầu thế giới và chiếm hơn 54% nguồn cung thép toàn cầu, đang phát đi nhiều tín hiệu cảnh báo. Sự suy giảm kéo dài trong lĩnh vực bất động sản Trung Quốc chưa có dấu hiệu kết thúc, kéo theo nhu cầu yếu ớt và giá thép giảm mạnh. Trong tháng 8, giá thép thanh tương lai của Trung Quốc đã lao dốc xuống dưới 2,800 Nhân dân tệ/tấn, thấp nhất trong vòng 8 năm.Giá thép HRC tương lai cũng đang dao động gần đáy 4 năm.

Trước tình cảnh này, các nhà sản xuất Trung Quốc đẩy mạnh xuất khẩu thép sang các quốc gia khác, từ đó tạo ra áp lực lớn cho các đối thủ cạnh tranh trên khắp châu Á, châu Âu và Bắc Mỹ.

Và Việt Nam cũng nằm trong những điểm đến phổ biến của thép Trung Quốc. Theo báo cáo từ Tổng cục Hải Quan, trong 6 tháng đầu năm 2024, Việt Nam nhập khẩu gần 6 triệu tấn thép HRC, tăng 32% so với cùng kỳ năm 2023. Đáng chú ý, thép từ Trung Quốc chiếm tới 74%.

Với mức giá bán thấp, thép từ Trung Quốc chắc chắn đang khiến nhiều doanh nghiệp “vò đầu bứt tóc”. Áp lực cạnh tranh với thép giá rẻ của Trung Quốc cũng thể hiện rõ qua sự sụt giảm trong tiêu thụ thép HRC của Hòa Phát. “Thép nhập khẩu giá rẻ đang gây sức ép lớn cho việc tiêu thụ thép HRC của Hòa Phát tại thị trường nội địa”, Hòa Phát cho biết.

Mặt khác, theo VCBS, việc nhập khẩu thép giá rẻ từ Trung Quốc cũng được cho là nguyên nhân dẫn tới giá thép trong nước “lình xình” quanh vùng giá thấp.

Tại Việt Nam, giá thép xây dựng nội địa đang quanh mức 14 triệu đồng/tấn - thấp nhất trong nhiều năm qua. Tương tự, giá thép cuộn cán nóng (HRC) cũng đang trên đà giảm và chưa có dấu hiệu phục hồi, hiện đang dao động quanh vùng 460-480 USD/tấn.

Theo các chuyên viên VCBS, giá thép có thể tiếp tục giảm dưới áp lực của Trung Quốc và quý 3 cũng là giai đoạn kinh doanh thấp điểm của ngành thép do bước vào mùa mưa.

Một nỗi lo khác là nguy cơ bị áp các biện pháp phòng vệ thương mại tại các thị trường xuất khẩu. Điển hình là việc EU khởi xướng điều tra chống bán phá giá đối với thép HRC của Việt Nam vào cuối tháng 7 vừa qua. Nhìn xa hơn, EU dự kiến sẽ áp dụng Cơ chế Điều chỉnh Biên giới Carbon (CBAM) từ năm 2026, đòi hỏi các nhà sản xuất thép phải đầu tư mạnh mẽ vào công nghệ sạch nếu muốn duy trì khả năng cạnh tranh tại thị trường này.

Ẩn số mang tên “Donald Trump”

Cũng đừng quên một rủi ro khác có thể xuất hiện vào cuối năm 2024 khi người dân nước Mỹ bầu chọn ra vị Tổng thống cho nhiệm kỳ 2025-2028.

Kịch bản ông Trump trúng cử được cho là sẽ tác động mạnh tới hoạt động xuất nhập khẩu giữa Việt Nam với Mỹ. Trong nhiệm kỳ đầu tiên, ông Trump thể hiện mình là một người khó lường ở khía cạnh thương mại với xu hướng dựng hàng rào thuế quan để giảm thâm hụt thương mại với các đối tác thương mại, trong đó có Việt Nam. Hiện Mỹ đang là thị trường xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam.

Và theo Chỉ số Rủi ro Trump của tạp chí The Economist, Việt Nam lọt top 4 quốc gia có nguy cơ bị ảnh hưởng nhiều nhất bởi những thay đổi trong chính sách thương mại của Mỹ nếu ông Trump đắc cử.

Nguồn: The Economist

Chỉ số Rủi ro Trump được tính dựa trên đánh giá về nguy cơ bị tổn thương về thương mại với các chỉ số được xem xét bao gồm cán cân thương mại song phương; xu hướng thương mại song phương; cán cân vãng lai; hoạt động xuất khẩu nhạy cảm với Mỹ; sự phụ thuộc vào Mỹ về hàng hóa và thương mại; và hiệp định thương mại tự do với Mỹ.

Vũ Hạo

FILI

Các chuyên gia vẫn nhận định ngành thép đang cần hơn bao giờ hết sự hỗ trợ từ cơ chế để nâng cao sức cạnh tranh của sản phẩm, phòng vệ trước hàng nhập khẩu.

Việt Nam đã vươn lên vị trí thứ 12 thế giới về sản xuất thép thô với sản lượng đạt 20 triệu tấn.

Các doanh nghiệp thép tiếp tục đầu tư vào công nghệ hiện đại, nâng cao chất lượng sản phẩm và mở rộng thị trường xuất khẩu.

Song các chuyên gia vẫn nhận định ngành thép vẫn gặp khó trong cạnh tranh với hàng nhập khẩu khi liên tục thời gian qua, lượng thép nước ngoài tràn vào, gây nguy cơ sụt giảm sản xuất và mất thị trường.

Ngành thép đang cần hơn bao giờ hết sự hỗ trợ từ cơ chế để nâng cao sức cạnh tranh của sản phẩm, phòng vệ trước hàng nhập khẩu.

Giảm tự chủ hàng trong nước

Theo Hiệp hội Thép Việt Nam (VSA), Việt Nam tiếp tục là quốc gia nhập siêu về thép. Sản xuất thép thô mới cơ bản đáp ứng nhu cầu sản xuất trong nước, còn thiếu hụt sản phẩm thép chất lượng cao, thép kỹ thuật.

Ông Nghiêm Xuân Đa, Chủ tịch VSA, cho hay hiện nay sản xuất thép đang ở tình trạng cung vượt cầu, cùng đó là tình trạng gia tăng nhập khẩu càng làm cho sự cạnh tranh về giá cả mặt hàng thép trong nước khốc liệt hơn. Lũy kế 6 tháng đầu năm nay, sản lượng thép cán nóng nhập khẩu đạt gần 6 triệu tấn, tăng 32% so với cùng kỳ năm ngoái. Đáng chú ý, lượng nhập khẩu này bằng 173% so với sản xuất trong nước; trong đó, lượng thép nhập từ Trung Quốc chiếm 74%, còn lại là từ Hàn Quốc, Ấn Độ và Nhật Bản.

Với lượng nhập khẩu như vậy, Hiệp hội Thép Việt Nam cho biết sản xuất của hai doanh nghiệp sản xuất thép cán nóng trong nước là Formosa và Hòa Phát đã sụt giảm, chỉ đạt 73% công suất thiết kế so với mức 86% của năm 2021 do phải cạnh tranh với hàng nhập khẩu bán dưới giá thành.

Về mức giá, giá nhập khẩu giảm mạnh từ 613 USD vào đầu năm ngoái xuống còn 541 USD vào cuối năm ngoái. Nhập khẩu tăng mạnh, giá bán thấp đã khiến thị phần bán hàng nội địa của hai nhà sản xuất HRC trong nước giảm mạnh từ 45% của năm 2021 xuống còn 30% năm ngoái. Dự kiến đà nhập khẩu năm nay tiếp tục tăng mạnh sẽ ảnh hưởng đến nỗ lực tự chủ sản xuất thép chất lượng cao.

Ông Nguyễn Hữu Trường Hưng, đại diện Cục Phòng vệ Thương mại thuộc Bộ Công Thương, cho rằng trong tương lai gần, ngành thép vẫn sẽ tiếp tục gặp nhiều khó khăn để cạnh tranh ngay trên sân nhà với thép nhập khẩu từ Trung Quốc do quy mô sản xuất nhỏ và chi phí sản xuất vẫn còn cao.

Ông Phan Đăng Tuất, Chủ tịch Hiệp hội Công nghiệp hỗ trợ Việt Nam, bày tỏ khi chưa sản xuất được thép chất lượng cao, việc phải nhập khẩu là đương nhiên, nhưng hiện nay Việt Nam đã sản xuất được và sản phẩm có sức cạnh tranh. Nhưng, dòng hàng này vẫn tràn vào với số lượng lớn, đặc biệt thời gian gần đây có dấu hiệu bán dưới giá thành thì cần phải cân nhắc việc mở cuộc điều tra chống bán phá giá, nếu không có thể dẫn đến mất thị trường bởi việc cạnh tranh thiếu công bằng.

Tự vệ trước hàng ngoại

Trên thực tế, Việt Nam đã có nhiều giải pháp để bảo vệ ngành sản xuất trong nước trước hàng hóa nhập khẩu. Tính đến nay, Bộ Công Thương đã khởi xướng điều tra 29 vụ việc phòng vệ thương mại và đã áp dụng 22 biện pháp với hàng hóa nhập khẩu; trong đó có 4 biện pháp phòng vệ thương mại đang có hiệu lực với các sản phẩm thép nhập khẩu, 1 biện pháp phòng vệ thương mại với sản phẩm liên quan tới thép (vật liệu hàn) và 2 vụ việc đang trong quá trình điều tra liên quan tới sản phẩm cáp thép dự ứng lực và tháp điện gió.

Ngoài ra, Bộ Công Thương đang tiến hành rà soát cuối kỳ việc áp dụng biện pháp chống bán phá giá đối với sản phẩm thép không gỉ cán nguội và thép phủ màu để đánh giá hiệu quả biện pháp cũng như khả năng tiếp tục gia hạn biện pháp thêm 5 năm nữa. Dự kiến trong tháng 10 tới sẽ có kết quả rà soát của hai vụ việc này. Cùng với đó mới đây, Bộ Công Thương quyết định điều tra chống bán phá giá thép cán nóng từ Ấn Độ và Trung Quốc.

Theo đại diện Bộ Công Thương, việc áp dụng phòng vệ thương mại đối với các nguyên liệu cơ bản cũng giúp tăng khả năng tận dụng cam kết trong các hiệp định thương mại tự do. Đồng thời, làm giảm nguy cơ Việt Nam bị nước ngoài điều tra lẩn tránh biện pháp phòng vệ thương mại do đã chủ động và bảo vệ được nguồn nguyên liệu sản xuất trong nước. Bên cạnh đó, các biện pháp phòng vệ thương mại đã áp dụng đóng góp hàng nghìn tỷ đồng tiền thuế thu được vào ngân sách nhà nước.

Để hỗ trợ cho ngành thép - ngành công nghiệp nền tảng cho nhiều ngành công nghiệp chế tạo khác, ông Phan Đăng Tuất đề xuất Chính phủ có giải pháp để hỗ trợ doanh nghiệp trong nước phát triển, nâng cao năng lực cạnh tranh. Hiện doanh nghiệp trong nước như Hòa Phát đã đầu tư làm được thép cho cầu dây văng, đường ray và họ sẵn sàng làm được thép chế tạo cho cơ khí, thiết bị.

“Chính phủ có giải pháp hỗ trợ doanh nghiệp trong nước sản xuất đầu tư thượng nguồn bằng các hàng rào thuế quan, hàng rào kỹ thuật và đó là về lâu dài, còn trước mắt các giải pháp về chống bán phá giá là việc cần thiết. Việc điều tra không chỉ là bảo vệ sản xuất trong nước mà còn tránh việc các thị trường nhập khẩu coi Việt Nam là thị trường “trung chuyển” hàng bán phá giá để lẩn tránh,” ông Phan Đăng Tuất nói.

Chuyên gia ngành thép ông Nguyễn Văn Sưa cũng cho hay để nâng cao tính cạnh tranh trong bối cảnh hội nhập hiện nay, ngoài việc trông chờ vào sự hỗ trợ cơ chế, chính sách từ phía các cơ quan Nhà nước, doanh nghiệp cũng cần xác định mô hình tăng trưởng bền vững của mình. Từ đó, hướng tới chất lượng và chiều sâu, khi đó hàm lượng công nghệ, năng suất lao động, bảo vệ môi trường phải đóng vai trò thiết yếu trong giá trị gia tăng và giá trị sản phẩm.

Mới đây, đại diện Bộ Tài chính cũng đã đồng tình với ý kiến của Hiệp hội Thép Việt Nam về việc cần thiết phải áp dụng các biện pháp phòng vệ thương mại phù hợp để bảo vệ doanh nghiệp sản xuất trong nước. Đối với thuế xuất nhập khẩu điều chỉnh theo hướng tăng dần, đầu vào ở mức thấp còn với các sản phẩm tinh hơn sẽ áp thuế cao hơn góp phần tạo ra rào cản pháp lý bảo vệ doanh nghiệp sản xuất trong nước.

Bộ Công Thương nhìn nhận phát triển công nghiệp sản xuất thép lớn mạnh cũng là tạo nền tảng vững chắc và phát triển thị trường cho các ngành chế biến chế tạo, xây dựng, cơ khí..., góp phần tạo nguồn cung ứng ổn định và nâng cao năng suất, hiệu quả hoạt động của các ngành công nghiệp. Do đó, cần có các định hướng chính sách để phát triển mạnh ngành luyện kim, vật liệu, đặc biệt là các loại thép chế biến chế tạo, đi kèm đó là các giải pháp bảo vệ sản xuất trong nước một cách phù hợp thông lệ quốc tế, ngăn chặn các hành vi bán phá giá./.

Đức Dũng

vietnamplus

Để bảo vệ sản xuất trong nước, hàng loạt quốc gia đang tăng cường áp dụng các biện pháp phòng vệ thương mại (PVTM). Việt Nam cũng cần tăng cường các biện pháp PVTM trước sức ép của hàng nhập ngày càng lớn, đe doạ sản xuất trong nước.

Liên tục dùng biện pháp phòng vệ thương mại

Bộ Thương mại nước ngoài Thái Lan (DFT) vừa công bố mức thuế chống bán phá giá 30,91% đối với thép cuộn cán nóng (HRC) có thêm hợp kim từ Trung Quốc, theo ghi nhận của Kallanish. Đây là sự mở rộng các biện pháp chống bán phá giá (CBPG) mà chính phủ Thái Lan đang áp dụng đối với thép cuộn cán nóng của Trung Quốc.

Trước đó, DFT đã mở một cuộc điều tra chống lẩn tránh đối với thép cuộn cán nóng hợp kim từ 17 nhà sản xuất ở Trung Quốc từ ngày 16/9/2023. Bộ đang điều tra liệu các sản phẩm này có lẩn tránh các mức thuế CBPG hiện có bằng cách thêm hợp kim vào các sản phẩm thép cuộn cán nóng và nhập khẩu dưới các mã HS khác nhau hay không.

Theo Hiệp hội sắt thép Đông Nam Á (SEAISI), sản lượng sản xuất thép cuộn cán nóng của Thái Lan năm 2022 đạt 2,3 triệu tấn, đáp ứng 40% tổng nhu cầu tiêu thụ (5,4 triệu tấn), còn lại phải nhập khẩu. Dù vậy, từ năm 2021, Thái Lan vẫn áp thuế CBPG với thép cuộn cán nóng không hợp kim nhập khẩu từ 18 quốc gia, vùng lãnh thổ, trong đó mức thuế áp dụng với HRC Trung Quốc là 30,91% để bảo vệ ngành sản xuất thép trong nước.

Ngành thép Việt Nam đang gặp khó bởi hàng giá rẻ Trung Quốc đổ bộ thị trường. Ảnh: Hoàng Hà

Câu chuyện của Thái Lan không phải là đơn lẻ. Những năm gần đây, khi hàng rào thuế quan được thu hẹp, các nước thường xuyên áp dụng các biện pháp PVTM. Hàng Việt Nam cũng thường xuyên chịu áp lực này khi xuất khẩu sang các nước. Ngay như với mặt hàng thép, Cục Phòng vệ thương mại (Bộ Công Thương) cho biết đã nhận được thông tin về việc Ủy ban Châu Âu (EC) đã nhận được Hồ sơ đầy đủ hợp lệ yêu cầu điều tra áp dụng biện pháp chống bán phá giá đối với sản phẩm thép cuộn cán nóng không hợp kim hoặc hợp kim nhập khẩu từ Việt Nam.

Tại hội thảo “Chủ động vận dụng và ứng phó với các biện pháp phòng vệ thương mại trong thương mại quốc tế” chiều ngày 6/8 do Ban Quản lý Chương trình WTO Chair giai đoạn 3 tại trường Đại học Ngoại thương tổ chức, các chuyên gia cũng đã cảnh báo về việc các quốc gia đang tăng cường áp dụng các biện pháp PVTM với hàng nhập ngoại có nguy cơ đe doạ nền sản xuất trong nước.

Liệt kê các xu hướng đang được các nước áp dụng, TS Hoàng Ngọc Thuận, Phó trưởng ban Quản lý Chương trình WTO Chair giai đoạn 3 cho rằng: Xu hướng gần đây các quốc gia đang áp dụng rất nhiều là chống lẩn tránh thuế. Xu hướng thứ hai là áp dụng vừa chống phá giá, vừa chống trợ cấp.

Xu hướng thứ ba, khi phát hiện thấy mặt hàng xuất khẩu đến từ nhiều quốc gia khác nhau, song lượng xuất khẩu không lớn, chính vì thế việc kiện nhiều quốc gia cùng lúc sẽ đạt yêu cầu về lượng tối thiểu. Xu hướng thứ tư, là hiệu ứng domino, tức là khi một mặt hàng xuất khẩu bị một quốc gia khởi xướng điều tra phòng vệ thương mại thì có thể sẽ dẫn đến một số quốc gia nhập khẩu khác cũng sẽ áp dụng các biện pháp PVTM tương tự với mặt hàng đó dựa trên việc các quốc gia khác đã khởi kiện thành công.

“Gần đây có một xu hướng thứ năm là họ áp dụng một số biện pháp đặc biệt. Ví dụ từ 2018 Tổng thống Hoa Kỳ đã vận dụng Mục 232 của Đạo luật thương mại mở rộng, khi hàng hoá nhập khẩu có ảnh hưởng an ninh quốc gia thì áp dụng mức thuế ngay lập tức. Kể từ khi vận dụng điều đó, Hoa Kỳ đã áp dụng với một số mặt hàng, đương nhiên mức thuế tương đối cao, từ hai con số trở lên”, ông Hoàng Ngọc Thuận điểm lại.

Nhấn mạnh chúng ta phải bảo vệ được những gì chúng ta sản xuất được, ông Tô Thái Ninh, Trưởng phòng Điều tra bán phá giá và trợ cấp, Cục Phòng vệ thương mại (Bộ Công Thương) cho rằng: Một trong những tác dụng lớn của biện pháp PVTM là giúp chúng ta lập lại môi trường cạnh tranh lành mạnh, công bằng. Bởi vì biện pháp chống bán phá giá và chống trợ cấp giúp chúng ta ngăn chặn hành vi bán phá giá và hành vi bán hàng vào nước ta được nước xuất khẩu trợ cấp.

Việc trợ cấp này làm cho hàng hoá đó có lợi thế cạnh tranh nhất định với hàng hoá chúng ta sản xuất trong nước. Họ được trợ giá nên giá của họ rất thấp và gây ra tác động tiêu cực đến nền sản xuất, chúng ta không bán được hàng, thua thiệt trên sân nhà.

“Khi chúng ta áp dụng các biện pháp PVTM thì chúng ta ngăn chặn được các hành vi cạnh tranh không lành mạnh… Hàng năm, các biện pháp PVTM đã được áp dụng giúp tăng ngân sách nhà nước 1.500-2.000 tỷ đồng từ thuế PVTM”, đại diện Phòng Điều tra bán phá giá và trợ cấp cho biết.

Lãnh đạo doanh nghiệp phải sẵn sàng

Ông Lê Sỹ Giảng, Giám đốc điều hành GH Consults (GHC) chia sẻ: Xuất phát điểm của biện pháp PVTM là sự cạnh tranh giữa các nhà sản xuất của các quốc gia. Xuất phát điểm như vậy nên khi hai bên đi vào “cuộc chiến” ở một thị trường như Việt Nam, thì chúng ta phải chuẩn bị làm hồ sơ, cũng như tận dụng công cụ mang tính pháp luật này một cách hiệu quả.

Ông Giảng lưu ý, trước khi đi vào chi tiết liên quan hồ sơ dữ liệu doanh nghiệp, thì đầu tiên phải là tinh thần của lãnh đạo doanh nghiệp vì đây là "cuộc chiến" giữa doanh nghiệp Việt Nam và doanh nghiệp nước ngoài. Các ông chủ doanh nghiệp phải sẵn sàng tinh thần chiến đấu với doanh nghiệp nước ngoài, còn nếu không có tinh thần đó thì rất khó vì đây không phải câu chuyện của một doanh nghiệp đơn lẻ, mà là câu chuyện của ngành. Ví dụ ngành thép Việt Nam đấu với ngành thép các nước, thì ông chủ doanh nghiệp phải xác định được chúng ta phải quyết tâm làm. Còn tinh thần không có thì không giải quyết được việc gì.

Tham gia vào một vụ kiện PVTM là điều không đơn giản, bởi vì đây là một công cụ mang tính pháp lý rất sâu, việc tập hợp dữ liệu không phải chỉ của 1 doanh nghiệp mà nhiều doanh nghiệp trong ngành, cần rất nhiều thời gian.

“Phải xác định bộ dữ liệu ấy là trung thực, hai là dữ liệu doanh nghiệp phải được chuẩn bị đúng form, mẫu, đúng deadline. Nếu đi kiện mà mình lôm côm thì đâu được. Kê khai trung thực thì bảo vệ mới dễ. Ông nói không đúng thì đi bảo vệ rất khó”, ông Giảng góp ý với các doanh nghiệp.

Tâm An

VietNamNet