Đại sóng penny năm 2021 và lời cảnh tỉnh cho đầu tư

Sau soát xét, phần lớn lãi ròng của doanh nghiệp giảm so với kết quả tự lập. Nguyên nhân chủ yếu do khác biệt về quan điểm tính thuế và điều chỉnh cách ghi nhận doanh thu, chi phí hoạt động tài chính của doanh nghiệp so với kiểm toán viên.

Như thường lệ, mùa công bố báo cáo bán niên 2024 lại “vang lên” điệp khúc lệch pha lợi nhuận trên báo cáo tài chính (BCTC) tự lập và sau soát xét.

Dữ liệu của VietstockFinance cho thấy, tính đến ngày 13/9/2024, trên 3 sàn HOSE, HNX, UPCoM, có tổng cộng 271 doanh nghiệp công bố BCTC kiểm toán có sự chênh lệch so với báo cáo tự lập.

Trong số đó, có đến 125 doanh nghiệp giảm lãi, 37 doanh nghiệp tăng lỗ, 9 doanh nghiệp có lãi chuyển thành lỗ. Ở chiều ngược lại, có 86 doanh nghiệp tăng lãi, 12 doanh nghiệp giảm lỗ, và chỉ có 2 doanh nghiệp chuyển từ lỗ sang lãi.

Lãi thêm trăm tỷ sau soát xét

Trong số những doanh nghiệp nhận thêm lãi sau soát xét, phải kể đến trường hợp của CTCP Phát triển Đô thị Từ Liêm N với lãi ròng bán niên tăng mạnh hàng trăm tỷ đồng. Đây cũng là mức chênh lệch lợi nhuận theo giá trị tuyệt đối cao nhất trong số doanh nghiệp trên sàn lệch pha lợi nhuận sau soát xét.

Cụ thể, so với báo cáo tự lập, lãi ròng nửa đầu năm 2024 của NTL tăng thêm 251 tỷ đồng, lên 652 tỷ đồng sau soát xét; tỷ lệ tăng tương đương 63%. Kết quả này có được là do doanh thu và giá vốn lần lượt tăng hơn 538 tỷ đồng (tỷ lệ tăng 61%) và gần 196 tỷ đồng (tỷ lệ tăng 55%) so với số liệu tự lập.

Theo NTL, đơn vị kiểm toán đã bổ sung thêm doanh thu và giá vốn đối với phần diện tích đất đã bán cho khách hàng của dự án Khu đô thị Bãi Muối (thuộc phường Cao Thắng, Hà Khánh, Hà Lầm - TP. Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh) - dù còn nợ tiền đến 30/6/2024 nhưng xác định đã đủ điều kiện ghi nhận doanh thu vào 6 tháng đầu năm 2024.

Vốn lãi ròng của NTL trong nửa đầu năm nay cũng đã cao vượt trội so với cùng kỳ năm trước (gấp 145.2 lần) ở báo cáo tự lập. Đến khi có kết quả soát xét, lãi ròng NTL còn gấp hơn 236 lần cùng kỳ. Hơn nữa, NTL cũng tăng vượt kế hoạch lợi nhuận năm 2024, lên gần 164% thay vì chỉ 57% tại báo cáo tự lập trước đó.

Xét về tốc độ tăng trưởng, Tổng Công ty Sản xuất - Xuất nhập khẩu Bình Dương - CTCP P dẫn đầu mức tăng lãi bán niên sau soát xét, với 300%, giá trị tăng tương đương 6 tỷ đồng, đạt gần 8 tỷ đồng. Nguyên nhân do được hoàn nhập chi phí dự phòng đầu tư tài chính của các công ty con, liên doanh, liên kết khi xác định lại theo báo cáo đã được kiểm toán tại các đơn vị.

Một trường hợp tăng mạnh lãi ròng sau soát xét bán niên 2024 là CTCP An Tiến Industries H khi ghi nhận thêm gần 28 tỷ đồng, gấp 3.2 lần báo cáo tự lập. Theo lý giải của HII, thay đổi này chủ yếu do điều chỉnh giảm chi phí hoạt động tài chính và tăng lợi nhuận từ công ty liên kết.

“Thu nhỏ” lãi ròng qua lăng kính kiểm toán

Xét giá trị tuyệt đối, Tập đoàn Dệt May Việt Nam bị “thu nhỏ” lãi ròng mạnh nhất khi giảm 64%, tương đương 76 tỷ đồng so với báo cáo tự lập.

Ở văn bản giải trình, VGT cho biết, Tập đoàn hiện có 34 công ty con, 31 công ty liên kết và rất nhiều các khoản đầu tư tài chính khác. BCTC soát xét bán niên hợp nhất năm 2024 của Tập đoàn được lập trên cơ sở BCTC của các công ty con, công ty liên kết. Khi soát xét, đơn vị kiểm toán đã điều chỉnh số liệu theo BCTC sau soát xét của các công ty con, công ty liên kết, đã làm ảnh hưởng đến kết quả kinh doanh hợp nhất sau kiểm toán của Tập đoàn.

Về tốc độ “bốc hơi” lãi ròng, CTCP Địa ốc Sài Gòn Thương Tín đứng đầu với mức giảm 83%, lệch khoảng 5 tỷ đồng, do khác biệt về quan điểm tính thuế của Công ty và đơn vị kiểm toán

Một trường hợp khác là CTCP CNC Capital Việt Nam K - giảm 75% lãi ròng vì Công ty điều chỉnh giảm doanh thu tài chính hơn 3 tỷ đồng. Nguyên nhân là năm 2024 và thời gian tới, ban lãnh đạo Công ty đã quyết định mở rộng, chuyển đổi lĩnh vực kinh doanh nên Công ty tiến hành đánh giá và thu hồi những khoản đầu tư không còn khả thi để tập trung nguồn lực tài chính cho các hoạt động kinh doanh bền vững hơn và quyết định chấm dứt trước hạn các hợp đồng hợp tác kinh doanh cũ. Do vậy, Công ty không ghi nhận số tiền lãi của hoạt động góp vốn kinh doanh kể từ thời điểm ký biên bản thanh lý hợp đồng, tính đến 30/6/2024.

Thua lỗ chất chồng

Nói đến tình cảnh “thê thảm” hơn sau soát xét, không thể không nhắc đến trường hợp lỗ ròng thêm 100 tỷ đồng của CTCP Đầu tư LDG , nâng con số lỗ ròng lên gần 400 tỷ đồng. Nguyên nhân chủ yếu là do đơn vị kiểm toán điều chỉnh trích lập bổ sung thêm dự phòng phải thu khó đòi.

Đồng cảnh ngộ, lỗ ròng CTCP Tập đoàn Đua Fat D tăng thêm 74 tỷ đồng so với báo cáo tự lập - từ 61 tỷ đồng lên 135 tỷ đồng sau soát xét, do Công ty trích lập khoản chi phí phải trả lãi vay dự trả phát sinh trong kỳ của Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam (Agribank) và Ngân hàng Sài Gòn - Hà Nội (SHB)… với số tiền 76 tỷ đồng.

Hay CTCP Khoáng sản Sài Gòn - Quy Nhơn cũng ôm thêm 20 tỷ đồng lỗ ròng so với báo cáo tự lập, do tăng dự phòng giảm giá các khoản tổn thất đầu tư.

Lỗ sau kiểm toán giảm nhỏ giọt

Có những doanh nghiệp tăng lỗ đậm sau soát xét, một số khác giảm lỗ chút ít, từ 1-9 tỷ đồng.

Tổng Công ty cổ phần Dệt may Hà Nội H từ mức lỗ 85 tỷ đồng thu hẹp còn 76 tỷ đồng sau soát xét, tương đương giảm lỗ 9 tỷ đồng.

Sở dĩ có sự chênh lệch này là do lợi nhuận từ hoạt động tài chính hợp nhất soát xét ghi nhận toàn bộ khoản thoái vốn công ty con là CTCP May Halotexco.

Lãi hóa lỗ

Bi đát hơn cả việc ôm thêm lỗ là lãi ròng của nhiều đơn vị trong báo cáo tự lập đã “tan thành mây khói”, biến thành lỗ như SGR, TNI, SBR…

Cụ thể, do điều chỉnh giảm doanh thu từ chuyển nhượng bất động sản (khoản doanh thu này sẽ được chuyển sang ghi nhận vào kỳ sau, khi đủ điều kiện ghi nhận); đồng thời điều chỉnh tăng chi phí quản lý doanh nghiệp sau soát xét do thực hiện trích lập dự phòng phải thu theo đề nghị của kiểm toán, Tổng CTCP Địa ốc Sài Gòn S lỗ ròng 24 tỷ đồng thay vì có lãi 2 tỷ đồng như trong báo cáo tự lập.

Còn CTCP Tập đoàn Thành Nam T chuyển từ lãi 1 tỷ đồng sang lỗ ròng 9 tỷ đồng sau soát xét, do Công ty chưa trích lập dự phòng hàng tồn kho và phần nợ đã thu của nợ khó đòi ghi nhận vào thu nhập khác.

Lỗ giả, lãi thật

2 trường hợp “dở khóc dở cười” không kém đó là “lỗ giả, lãi thật” của CTCP Cao su Đắk Lắk D và Tổng Công ty Đầu tư Nước và Môi trường Việt Nam V.

Theo đó, DRG chuyển từ lỗ 3 tỷ đồng sang có lãi 5 tỷ đồng sau soát xét. Chênh lệch này xuất phát từ việc khi Công ty TNHH Phát triển cao su Daklak-Mondulkri (công ty con của DRG tại Campuchia) lập BCTC đã ghi nhận chi phí trong kỳ chưa đúng nên đã được điều chỉnh theo kiểm toán (kết quả kinh doanh tại công ty con tự lập là lỗ 0.89 tỷ đồng, sau kiểm toán lãi gần 7 tỷ đồng) từ đó kéo theo BCTC hợp nhất của công ty mẹ bị chênh lệch.

Kiểm toán “từ chối hiểu”

Hầu hết nhóm doanh nghiệp bị kiểm toán từ chối đưa ra ý kiến đều ghi nhận lỗ lũy kế tại thời điểm 30/6/2024. Trong đó, PVX là cái tên quá đỗi quen thuộc.

Tưởng chừng khoản lỗ ròng 6 tháng đầu năm 2024 hơn 296 tỷ đồng trong BCTC tự lập đã khiến cổ đông đủ phiền não, CTCP Đầu tư LDG lại mang thêm tin “dữ” khi lỗ thêm 100 tỷ đồng sau soát xét.

Cụ thể, sau soát xét, LDG ghi nhận lỗ ròng nửa đầu năm 2024 hơn 396 tỷ đồng, tăng thêm 100 tỷ đồng so với BCTC tự lập. Trước đó, trong cùng kỳ, Công ty này cũng đã lỗ hơn 144 tỷ đồng.

Mặt khác, kết quả trên khiến mức lỗ lũy kế của LDG tại thời điểm 30/06/2024 tăng từ hơn 175 tỷ đồng lên hơn 278 tỷ đồng. Đầu năm, Công ty vẫn còn lãi lũy kế gần 118 tỷ đồng.

Nguyên nhân khiến mức lỗ của LDG tăng mạnh sau soát xét chủ yếu đến từ chi phí quản lý gấp 6.7 lần BCTC tự lập, với hơn 136 tỷ đồng. Trong đó, hơn 116 tỷ đồng là chi phí dự phòng vừa phát sinh trong báo cáo soát xét, trước đó báo cáo tự lập không ghi nhận khoản này.

Chênh lệch sau soát xét bán niên 2024 của LDG. Đvt: Tỷ đồng

Dù thị trường bất động sản trong 6 tháng đầu năm 2024 đã vượt qua giai đoạn khó khăn nhất, nhưng kết quả kinh doanh của nhiều doanh nghiệp bất động sản nhà ở trên sàn vẫn đi lùi, thậm chí có doanh nghiệp còn lỗ cả trăm tỷ đồng.

Theo Bộ Xây dựng, thị trường bất động sản 6 tháng đầu năm 2024 đã có tín hiệu tích cực như mức độ quan tâm, tìm kiếm thông tin về bất động sản của khách hàng, nhà đầu tư tăng cao; lượng giao căn hộ chung cư, nhà ở riêng lẻ và đất nền có xu hướng tăng khi quý sau cao hơn quý trước và cao hơn cùng kỳ 2023. Nguồn cung bất động sản sau một thời gian dài còn hạn chế đang có dấu hiệu chuyển biến tích cực, hàng loạt dự án cũ được tái khởi động cùng với đó là mở bán dự án mới. Lãi suất ngân hàng giảm, các chủ đầu tư đưa ra nhiều chính sách có lợi cho người mua nhà đã tạo niềm tin khách hàng, thanh khoản trên thị trường.

Tuy vậy, cơ quan này cũng lưu ý dù thị trường bất động sản đã vượt qua giai đoạn khó khăn nhất, tuy nhiên, thị trường và các doanh nghiệp bất động sản vẫn đang phải tiếp tục đối diện với nhiều thách thức do ảnh hưởng của nhiều yếu tố bất lợi trong và ngoài nước.

Theo thống kê từ VietstockFinance, doanh thu thuần và lợi nhuận ròng của 78 doanh nghiệp bất động sản nhà ở trên sàn trong 6 tháng đầu năm 2024 lần lượt giảm 27% và 36% so với cùng kỳ, còn gần 64.3 ngàn tỷ đồng và hơn 15.5 ngàn tỷ đồng. Trong đó, có 57 doanh nghiệp có lãi, còn lại đều lỗ.

Chưa đến một nửa doanh nghiệp tăng trưởng lợi nhuận

Trong số doanh nghiệp lãi, CTCP Vinhomes tiếp tục đứng đầu với lãi ròng gần 11.7 ngàn tỷ đồng, song giảm 46% so với nửa đầu năm 2023. Lợi nhuận trong kỳ của VHM được đóng góp chính từ việc ghi nhận giao dịch bán lô lớn tại dự án Vinhomes Royal Island và tiếp tục bàn giao các dự án hiện hữu.

Top 10 doanh nghiệp BĐS nhà ở có lãi ròng lớn nhất 6 tháng đầu năm 2024 (Đvt: Tỷ đồng)Nguồn: VietstockFinance

Không chỉ có đứng thứ ba toàn ngành, lợi nhuận ròng của Tập đoàn Sunshine K trong 6 tháng đầu năm 2024 còn gấp gần 11 lần cùng kỳ, với 526 tỷ đồng. Động lực tăng trưởng chủ yếu đến từ doanh thu thuần đạt 2 ngàn tỷ đồng, gấp hơn 17 lần cùng kỳ.

Novaland lãi ròng 374 tỷ đồng nửa đầu năm, dù không quá ấn tượng nhưng cải thiện so với khoản lỗ hơn 1 ngàn tỷ đồng cùng kỳ. Một trong những sự kiện đáng chú ý nhất của NVL thời gian qua là khoản lỗ hơn 797 tỷ đồng từ thương vụ thoái vốn hết 99.98% vốn công ty con là CTCP Huỳnh Gia Huy - chủ đầu tư dự án NovaHills Mui Ne, giá chuyển nhượng xấp xỉ 2 tỷ đồng. Sau giao dịch, ông Lê Đình Tuấn đã trở thành Chủ tịch HĐQT kiêm đại diện pháp luật của Huỳnh Gia Huy. Ông Tuấn hiện là Thành viên HĐQT kiêm Phó Tổng Giám đốc CTCP Tập đoàn EverLand E.

CTCP Phát triển Đô thị Từ Liêm N bất ngờ lãi gấp hơn 145 lần cùng kỳ, đạt 401 tỷ đồng, qua đó góp mặt đầu tiên trong top 10 doanh nghiệp có mức tăng trưởng lợi nhuận cao nhất ngành. Kết quả này có được là nhờ doanh thu thuần và tài chính đều tăng đột biến sau khi Công ty phản ánh doanh thu bán sản phẩn đã thu đủ tiền của dự án 23ha Bãi Muối, tỉnh Quảng Ninh. Doanh thu gấp 7.3 lần đạt hơn 878 tỷ đồng, còn doanh thu tài chính gấp 456 lần đạt gần 12 tỷ đồng.

Trong nửa đầu năm, 57 doanh nghiệp có lợi nhuận chỉ có 21 doanh nghiệp tăng trưởng so cùng kỳ.

Sau NTL, doanh nghiệp xếp thứ hai về mức tăng lợi nhuận là Tổng Công ty Đầu tư Phát triển Nhà và Đô thị Nam Hà Nội N với 41 tỷ đồng, gấp gần 51 lần cùng kỳ. NHA cho biết, sở dĩ có mức tăng này là hoạt động kinh doanh bất động sản chiếm tỷ trọng lớn trong cơ cấu doanh thu kỳ này (hơn 79 tỷ đồng, chiếm 83% tổng doanh thu), trong khi kỳ trước chỉ đến từ hoạt động xây lắp và dịch vụ, đồng thời biên lãi gộp kinh doanh bất động sản cũng cao hơn nhiều lần so với hoạt động khác.

21 doanh nghiệp bất động sản có lãi ròng tăng trưởng trong 6 tháng đầu năm 2024 (Đvt: Tỷ đồng)Nguồn: VietstockFinance

Nhiều doanh nghiệp lớn lợi nhuận vẫn đi lùi

Nhiều ông lớn trong ngành xuất hiện trong danh sách 36 doanh nghiệp lãi giảm, có thể kể đến như Tổng CTCP Địa ốc Sài Gòn S, Tổng CTCP Đầu tư Phát triển Xây dựng , CTCP Phát triển Bất động sản Phát Đạt , CTCP Đầu tư Nam Long ,…

36 doanh nghiệp bất động sản có lãi ròng giảm trong 6 tháng đầu năm 2024 (Đvt: Tỷ đồng)Nguồn: VietstockFinance

Ghi nhận mức giảm nhiều nhất là SGR với 93%, lợi nhuận chỉ còn hơn 2 tỷ đồng. Quý 1 SGR lỗ gần 14 tỷ đồng, sang quý 2 lợi nhuận giảm 62%. Đáng chú ý doanh thu SGR gấp gần 2.7 lần cùng kỳ đạt gần 78 tỷ đồng. Tuy nhiên, quý 2 năm trước SGR có khoản lãi cho vay và chậm thanh toán trong nửa đầu năm hơn 38 tỷ đồng, trong khi năm nay chưa đến 600 triệu đồng. Theo đó, phần doanh thu thuần tăng thêm không đủ bù cho khoản sụt doanh thu tài chính.

Câu chuyện tương tự cũng xảy ra với DIG khi lợi nhuận 6 tháng đầu năm đi lùi 90%, chỉ còn hơn 9 tỷ đồng, chủ yếu là do khoản lỗ 117 tỷ đồng từ quý 1. Trong khi đó, quý 2 tăng đột biến nhờ chuyển nhượng căn hộ tại dự án Cap Saint Jacques (CSJ), chuyển nhượng nhà xây thô tại dự án Đại Phước và dự án Vị Thanh, qua đó lãi ròng quý 2 gấp đến 12 lần cùng kỳ với hơn 126 tỷ đồng, dù vậy vẫn không đủ để có kết quả nửa đầu năm tăng trưởng.

Cuối cùng là 21 doanh nghiệp lỗ, đáng chú ý nhất trong đó là CTCP Đầu tư LDG không chỉ có mức lỗ cao nhất ngành trong 6 tháng đầu năm mà còn là doanh nghiệp duy nhất âm doanh thu thuần. Nguyên nhân là giá trị bất động sản bị trả lại lên đến 316 tỷ đồng, trong khi doanh thu bán hàng xấp xỉ 156 tỷ đồng, dẫn tới doanh thu thuần âm hơn 149 tỷ đồng nửa đầu năm. Cộng với chi phí trong kỳ giảm không đáng kể nên LDG phải chịu lỗ ròng hơn 296 tỷ đồng. Đưa lỗ lũy kế tính tới cuối tháng 6 lên hơn 175 tỷ đồng.

21 doanh nghiệp BĐS nhà ở lỗ trong 6 tháng đầu năm 2024 (ĐVt: Tỷ đồng)Nguồn: VietstockFinance

CTCP Quốc Cường Gia Lai Q cũng đang thu hút sự chú ý trong thời gian qua. Ngoài việc Tổng Giám đốc Nguyễn Thị Như Loan bị bắt vào tháng 7 thì Công ty còn trải qua quý 2/2024 với khoản lỗ nặng nhất từ năm 2012 đến nay.

Doanh thu thuần quý 2 giảm 41%, chỉ còn hơn 26 tỷ đồng do thị trường bất động sản nói chung còn nhiều khó khăn. QCG cho biết quý 2 hàng năm vẫn chưa bước vào mùa mưa nên sản lượng điện khai thác còn thấp. Cùng với đó, cao su chỉ được đưa vào khai thác từ cuối tháng 5 dẫn đến doanh thu giảm so với cùng kỳ. Mặt khác, chi phí khấu hao và lãi vay hàng tháng không phụ thuộc vào sản lượng khai thác, dẫn đến giá vốn cao hơn doanh thu. Hệ quả là lỗ ròng hơn 16 tỷ đồng trong quý 2, kéo kết quả 6 tháng âm hơn 15 tỷ đồng.

Chỉ có 10 doanh nghiệp đạt trên một nửa kế hoạch năm sau 6 tháng

Với nhiều kết quả lỗ và lãi đi lùi, tỷ lệ thực hiện kế hoạch kinh doanh năm 2024 của đa số doanh nghiệp bất động sản nhà ở trong nửa đầu năm không mấy khả quan. Trong 57 doanh nghiệp có lãi thì chỉ có 10 doanh nghiệp thực hiện trên 50% mục tiêu năm sau 6 tháng.

Tỷ lệ thực hiện kế hoạch kinh doanh 2024 của 57 doanh nghiệp có lãi sau 6 thángNguồn: VietstockFinance

Ba doanh nghiệp gồm CTCP Đầu tư Phát triển Sài Gòn Co.op S, NTL và CTCP Địa ốc Sài Gòn Thương Tín đều vượt kế hoạch lợi nhuận năm. Trong đó, NTL vượt 57% kế hoạch nhờ tăng trưởng lợi nhuận đột biến. Còn SID và SCR đặt mục tiêu lợi nhuận khiêm tốn khi thấp hơn mức thực hiện của năm 2023.

Đối với PDR, tại ĐHĐCĐ thường niên 2024 hồi tháng 4, ban lãnh đạo đã lường trước mức thực hiện kế hoạch lợi nhuận chỉ đạt 12% trong nửa đầu năm. Chủ tịch HĐQT Nguyễn Văn Đạt cho biết, lợi nhuận của Công ty chủ yếu ghi nhận vào nửa cuối năm khi dự án trọng điểm là Bắc Hà Thanh dự kiến từ tháng 5-6 hoàn thành đóng tiền sử dụng đất và đủ điều kiện bán hàng. Theo kế hoạch, dự án sẽ bắt đầu bán hàng từ quý 2 và ghi nhận doanh thu, lợi nhuận vào hai quý cuối năm.

Hà Lễ

FILI